1. ĐỊNH NGHĨA
Viêm ro ột thừa là một cấp cứu ngoại khoa và thường là nguyên nhân gây đau bụng cấp ở cả trẻ nít và người trưởng thành dưới 50 tuổi. Bệnh thường xuất hiện ở ở độ tuổi từ 20 đến 30.
Tuy ngày một có nhiều xét nghiệm mới để chẩn đoán viêm ro ột thừa nhưng tỷ trọng không chẩn đoán được vẫn ở mức 15-15,3%. Tỉ lệ này tốt hơn ở nữ giới .
Có khoảng 14 loại vi khuẩn gây viêm ro ột thừa, phần nhiều là Escherichia coli và Bacteroidesyragilis.Vì vậy, ngoài phẫu thuật cắt ruột thừa (mở hay nội soi) là điều trị chuẩn, sử dụng kháng sinh dự phòng để gia công giảm tình hình nhiễm trùng vết mổ và apxe trong ổ bụng với VRT cấp chưa có biến chứng và kháng sinh điều trị cho VRT cấp có biến chứng (hoại tử, áp xe RT, viêm phúc mạc RT) là trọng yếu . Kháng sinh thường được dùng 24 – 48h sau mổ đối với ruột thừa chưa vỡ và 7 -10 ngày sau mổ đối với ruột thừa đã vỡ.
2. NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH
Tắc nghẽn ở lòng ruột thừa (60%) do:
– Sỏi phân mà nhân của các hòn sỏi này là các sợi xơ của đồ ăn, là giun đũa, giun kim, sán xơ mít , là carcinoma, carcinoid.
– Cũng có thể là các hạch bạch huyết tăng sản to lên (nguyên phát hay thứ phát từ một nguồn nhiễm, không giống nhau ở trẻ nít ).
– Tắc nghẽn còn do chèn ép từ ngoài, xoắn vặn, bị gập.
Thương tổn viêm có thể mở đầu từ một chỗ loét niêm mạc.
3. CHẨN ĐOÁN
3.1 Công việc chẩn đoán
a. Hỏi bệnh
– Đau bụng: thượng vị hoặc quanh rốn, lan xuống hố chậu phải.
– Sốt nhẹ 37,50C – 38,50C thường gặp . Sốt cao khi viêm ro ột thừa có biến chứng.
– Rối loạn tiêu hóa: nôn, buồn nôn, chán ăn, bỏ bú, tiêu lỏng, mót rặn.
– Rối loạn đi tiểu.
b. Khám
– Khám bụng: ấn đau, đề kháng hố chậu phải hoặc khắp bụng; sờ chạm một khối ở hố chậu phải. Điểm Mc Burney (+). Phản ứng dội (+).
– Thăm trực tràng: nếu ngờ vực viêm ro ột thừa vùng tiểu khung.
– Biến chứng: rối loạn nước – điện giải, sốc, nhiễm trùng huyết, tắc ruột…
c. Cận lâm sàng
– Siêu âm: thường quy, giúp:
• Gợi ý chẩn đoán .
• Đánh giá biến chứng.
• Hướng dẫn dẫn lưu dưới siêu thanh .
– X-quang bụng không soạn sửa : công năng khi ngờ vực thủng bao tử ruột hoặc tắc ruột.
– Chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ: công năng khi:
• Lâm sàng không điển hình , khó thăm khám .
• Chẩn đoán nhận biết .
• Hướng dẫn dẫn lưu dưới chụp cắt lớp vi tính.
– Tổng đối chiếu tế bào máu: thường quy
– Các xét nghiệm khác khi cần: CRP, điện giải đồ, amylase máu,…
3.2. Chẩn đoán
– Chẩn đoán chứng thực : Lâm sàng ± Siêu âm ± Chụp cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ.
– Chẩn đoán nhận biết : bệnh lý tiêu hóa khác (viêm túi thừa Meckel, thủng bao tử , viêm phúc mạc mật,…), bệnh lý sản phụ khoa, bệnh lý tiết niệu sinh dục,…
4. ĐIỀU TRỊ
4.1. ĐIỀU TRỊ HỖ TRỢ
– Bù dịch đường ữnh mạch (Lactat Ringer hay NaCl 0,9%) câu kết điều trị hiện tượng (chống nôn, giảm đau…).
– Kháng sinh:
+ Kháng sinh dự phòng thường được sử dụng trong viêm ro ột thừa chưa vỡ để ngừa nhiễm trùng vết mổ và nhiễm trùng ổ bụng sau mổ.
+ Chọn kháng sinh có phổ kháng khuẩn trên vi khuẩn Gram âm và kỵ khí.
+ Cephlosporin thế hệ 2, 3 (Cefotetan, Cefoxitin, Cefuroxim, Ceftriaxone, Ceftazidim có thể được chọn lựa .
+ Các Penicillin (ampicillin, piperacillin, ticarcillin) câu kết với các chất ức chế beta-lactamase (Clavulanat, Sulbactam, Tazobactam) cũng thường được sử dụng đơn trị.
+ Ở những người dị ứng với Penicillin thì Carbapenem là chọn lựa tốt.
+ Aminoglycoside sử dụng trong điều trị vi khuẩn Gram (-) nhưng khi phối hợp với Penicillin sẽ làm tăng độc tính nên thường ít được chọn lựa .
+ Phối hợp kháng sinh diệt vi khuẩn yếm khí là trọng yếu , đặc biệt là khi VRT có biến chứng áp xe hay viêm phúc mạc ruột thừa.
+ Trong tình huống nặng, phân tầng người bệnh theo nhân tố nguy cơ để chọn kháng sinh phù hợp .
|
Nhóm người bệnh |
Đơn trị liệu |
Đa trị liệu |
|
Người trưởng thành |
Cefoxitin, Ertapenem, Moxifloxacin, Tigecyclin hoặc Ticarcillin – Clavulanic acid |
Metronidazol câu kết với Cephazolin, Cefuroxim, Ceftriaxon, Ceíotaxim, Ciprofloxacin hoặc Levoíloxacin** |
|
Bênh nhân có nhiều nhân tố nguy cơ* |
knipenem-cilastatin, Meropenem, Doripenem hoặc Piperacillin-tazobactam |
Metronidazol câu kết với Cefepim, Ceftazidim, Ciprofloxacin hoặc Levofloxacin** |
* Các nhân tố nguy cơ:
– Lớn tuổi, suy đa tạng, dinh dưỡng kém.
– Suy giảm miễn dịch .
– Viêm phúc mạc toàn thể , APACHE >15, hoặc điều trị lúc đầu muộn > 24 giờ. ** Fluroquinolon chỉ được sử dụng khỉ tỉ lệ nhạy với E. coli > 90% tại nơi sử dụng.
Ngưng kháng sinh khi người bệnh không sốt và bạch cầu về bình thường
4.2. PHẪU THUẬT
+ Cắt ruột thừa mổ mở: hạn chế cho các tình huống chống công năng mổ nội soi (choáng nhiễm trùng, suy hô hấp nặng…) hay bị viêm phúc mạc toàn thể nằng (bụng trướng nhiều, giả mạc lan tỏa, khó thể hiện ruột thừa).
+ Cắt ruột thừa nội soi: ưu tiên chọn lựa cho hồ hết các tình huống còn lại. Theo SAGES (Society of American Gastrointesunai and Endoscopic Surgeons):
– Cắt ruột thừa nội soi là cơ chế an ninh và hiệu quả trong viêm ro ột thừa không biến chứng và có thể thay thế sửa chữa phẫu thuật tiêu chuẩn cắt ruột thừa hở (level 1, gradeA).
– Mổ nội soi là cơ chế phẫu thuật an ninh đối với ruột thừa vỡ (level 2, grade B), và là cơ chế được yêu thích hơn (level 3, grade C).
– Mổ nội soi thường được chọn lựa trong điều trị cho người lớn tuổi (level 2, gradeB).
– Mổ nội soi có thể an ninh cho sản phụ ngờ vực viêm ro ột thừa (level 2, grade B). ‘
– Mổ nội soi là giải pháp an ninh và hiệu quả trên người béo múp (level 2, grade B) và có thể là giải pháp được thíchhơn (level 3, grade C).
Copy ghi nguồn TrungTamThuoc.com
Link Post bài viết :https://trungtamthuoc.com/n/viem-ruot-thua-nguyen-nhan-chan-doan-va-dieu-tri-n886.html
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Phác đồ điều trị viêm ro ột thừa, bệnh viện nhi đồng thành phố Hồ Chí Minh.
2. Phác đồ điều trị viêm ro ột thừa, bệnh viện quần chúng Gia Định.
Item :110
Viêm ruột thừa là một cấp cứu ngoại khoa và thường là nguyên nhân gây đau bụng cấp ở cả trẻ em và người trưởng thành dưới 50 tuổi. Tuy ngày càng có nhiều xét nghiệm
