1. ĐỊNH NGHĨA
Viêm màng hoạt dịch khớp háng thoáng qua (transient synovitis of the hip) có cách gọi khác là viêm màng hoạt dịch do nhiễm độc (toxic synovitis) là tình hình viêm khu trú ở màng hoạt dịch khớp háng một bên với tính chất khởi phát bất ngờ , khỏi lập cập trong vòng 7-10 ngày mà không để lại di chứng. Bệnh thường xuyên ở con trẻ từ 3-10 tuổi, song có thể gặp ở trẻ 3 tháng tuổi hoặc ở người trưởng thành. Trẻ trai gặp nhiều hơn trẻ nữ 2-4 lần. Trong các bệnh lý đau cấp tính của khớp háng thì viêm màng hoạt dịch thoáng qua là loại hay gặp nhất ở trẻ nhỏ.
2. NGUYÊN NHÂN VÀ CƠ CHẾ BỆNH SINH
Nguyên nhân đúng mực còn chưa rõ. Có thể thúc đẩy đến nhiễm virus đường hô hấp dưới hoặc chấn thương xảy ra ngay trước khi có hiện tượng viêm màng hoạt dịch.
Sinh thiết màng hoạt dịch thấy tăng sinh màng hoạt dịch và tình hình viêm không đặc hiệu. Có hình ảnh tràn dịch khi siêu thanh khớp háng và xét nghiệm dịch khớp có tăng nồng độ proteoglycan.
3. CHẨN ĐOÁN
3.1. Chẩn đoán xác minh
Chẩn đoán xác minh dựa hiện tượng viêm khớp háng một bên (đau, giảm chuyển động , tín hiệu tràn dịch khớp/và hoặc tăng sinh màng hoạt dịch trên siêu thanh hoặc cộng hưởng từ; tăng các thông số kỹ thuật viêm trên xét nghiệm), phục vụ với thuốc chống viêm không steroid, kéo dài không quá 2 tuần. Điều cần lưu ý là chỉ kết luận viêm màng hoạt dịch khớp háng thoáng qua khi đã loại trừ tất cả các bệnh có thể gây đau tại khớp háng một bên, đặc biệt là viêm khớp háng nhiễm khuẩn.
- Triệu chứng lâm sàng
- Bệnh khởi phát bất ngờ , cấp tính với hiện tượng đau tại khớp háng hoặc đôi lúc khi đau ở đùi hoặc tại khớp gối ở bị đơn bệnh.
- Ở trẻ nhỏ, do trẻ không có anh tài biểu thị , nên có thể biểu thị bởi hiện tượng đi cà nhắc hoặc bò lết bất thường ; trẻ khóc bất thường không giải thích duyên do khi được thay tã
- Sờ nắn vào khớp háng tổn thương trẻ khiến kêu đau hoặc khóc. Hạn chế chuyển động khớp háng, đặc biệt là động tác dạng và xoay trong, chỉ ở một bên. Khớp háng bên đối diện, các khớp khác và cột sống không thấy tín hiệu gì bất thường .
- Sốt: nhiệt độ tăng có thể vừa phải hoặc cao. Trẻ kích thích, khó chịu .
3.1.2. Cận lâm sàng
- Các thông số kỹ thuật về viêm như tốc độ máu lắng, CRP, bạch cầu có thể tăng nhẹ
- Chụp X-quang khớp háng thường không thấy gì đặc biệt , đôi lúc thấy khe khớp như rộng ra; chỏm xương đùi có vẻ như phẳng ra; mất nhẹ chất khoáng ở đầu xương. Cần chụp khớp háng hai bên để dễ quan sát và so sánh
- Siêu âm thấy dịch trong ổ khớp (không hẳn thường xuyên có dịch). Trong trường hợp phải phân biệt với viêm khớp nhiễm khuẩn, cần chọc hút dịch dưới hướng dẫn của siêu thanh , nuôi cấy vi khuẩn và làm kháng sinh đồ.
- Chụp MRI đôi lúc được chủ trị trong trường hợp khó, cần phân biệt với viêm khớp nhiễm trùng (CT không có lợi trong trường hợp này).
3.2. Chẩn đoán phân biệt
- Viêm khớp háng nhiễm khuẩn: Đây là kết luận phân biệt quan trọng nhất vì nếu bỏ dở một viêm khớp háng nhiễm khuẩn sẽ gây hủy hoại khớp không bình phục . Các hiện tượng gợi ý: sốt thường cao, các thông số kỹ thuật viêm tăng nhanh , tình hình nhiễm trùng rõ. Chẩn đoán xác minh : chọc hút dịch khớp là dịch mủ, xét nghiệm có tế bào mủ; có thể phân lập được vi khuẩn và làm kháng sinh đồ.
- Các duyên do gây đau khớp háng khác như viêm xương, viêm xương tủy chấn thương như chấn thương phần mềm ở chi dưới, sang chấn gân, dây chằng, gãy xương; bệnh Legg-Calves- Perthes; bệnh lý tâm thần ngoại biên; loạn sản khớp háng, bệnh lý khối u; apxe cơ dây lưng chậu, viêm dịch hoàn …
- Viêm khớp mạn tính thiếu niên giai đoạn đầu: hiện tượng viêm kéo dài trên 03 tháng.
4. TIẾN TRIỂN VÀ BIẾN CHỨNG
Bệnh lành tính và thường khỏi trong vòng 7–10 ngày không để lại di chứng. Đôi khi kéo dài vài tuần. Có 4-17% bệnh nhân tái phát trong vòng 6 tháng đầu.
5. ĐIỀU TRỊ
- Nguyên tắc chủ đạo là ngơi nghỉ , tránh cho khớp khỏi bị đè ép và chịu tải trọng .
- Thuốc chống viêm giảm đau không steroid: thường dùng Ibuprofen cho thành quả tốt . Cần lưu ý các chức năng không mong muốn trên phố tiêu hóa.
- Kéo dãn khớp háng để gia công giảm sút sức ép trong ổ khớp và giảm đau.
Item :97
Viêm màng hoạt dịch khớp háng thoáng qua (transient synovitis of the hip) còn được gọi là viêm màng hoạt dịch do nhiễm độc (toxic synovitis) là tình trạng viêm khu t
