ĐẠI CƯƠNG
1.Định nghĩa
Viêm da đầu chi ruột hay nói một cách khác là bệnh viêm da đầu chi do thiếu kẽm, đặc biệt bởi các dát đỏ quanh các hốc thiên nhiên và các đầu chi kết hợp với rụng tóc, tiêu chảy mãn tính và các rối loạn về thần kinh , do thực trạng giảm kẽm trong huyết thanh.
2. Nguyên nhân
– Là bệnh di truyền lặn trên nhiễm sắc thể thường, gây ra thực trạng kém hấp thụ kẽm ở đường tiêu hóa. Kẽm là nhân tố vi lượng cần thiết , là co-enzym của trên 200 emzym khác biệt . Hình như , kẽm còn nhập cuộc vào công đoạn phục vụ miễn nhiễm , nội tiết, biệt hóa tế bào tác dụng thần kinh và tiêu hóa. Nhu cầu hàng ngày cần thiết cho cơ thể từ 6-10mg/ngày đối với trẻ em và 15mg/ngày đối với người lớn, chủ quản được trợ giúp qua ăn uống.
– Hình như bệnh còn có thể gặp ở những bệnh nhân bị hội chứng kém hấp thụ , giải phẫu cắt đoạn dạ dày -ruột hoặc tiêu chảy kéo dài.
CHẨN ĐOÁN
1. Chẩn đoán xác minh
– Lâm sàng:
+ Bệnh bắt đầu sớm khi trẻ bú mẹ, thường là thời hạn sau khi trẻ được ăn sam hoặc sau khi cai sữa. Nếu trẻ mắc bệnh ngay trong thời kỳ bú mẹ chứng tỏ lượng kẽm trong sữa thấp.
+ Triệu chứng da và niêm mạc thường rất thú vị gặp.
+ Tổn thương da đối xứng hai bên, quanh các hốc thiên nhiên (miệng, hậu môn , sinh dục, tai) và đầu cực (các chi).
+ Tổn thương da là các mảng đỏ da, bong vảy, dạng vảy nến hoặc viêm da dầu. Đôi khi thương tổn là mụn nước, bọng nước vỡ nhanh kết hợp với nhau tạo nên một mảng đỏ, bong vảy, thỉnh thoảng hẳn nhiên các mụn mủ do nhiễm khuẩn hoặc nhiễm nấm tại chỗ.
+ Viêm niêm mạc lợi, lưỡi, hậu môn , viêm âm hộ , kết mạc.
+ Biểu hiện muộn: rụng tóc, lông mày , lông nheo và loạn dưỡng móng.
+ Rối loạn tiêu hóa: rất thường xuyên với trình diễn tiêu chảy kéo dài gây rối loạn nước điện giải và suy dinh dưỡng nặng.
+ Rối loạn ý thức : trẻ thường xuyên quấy khóc, ủ rũ hoặc nặng hơn là thần kinh phân liệt nhưng rất hiếm gặp. Tuy nhiên, chưa thấy có tình huống nào bị chậm sản xuất trí óc .
+ Bệnh phát triển mãn tính , xen kẽ những đợt thuyên giảm. Trường hợp không được điều trị , bệnh có thể gây suy dinh dưỡng nặng và tử vong .
– Cận lâm sàng
+ Định lượng kẽm trong huyết thanh dưới mức bình thường (bình thường 100-140μg/100ml huyết thanh).
+ Phốtphát kiềm luôn thấp.
+ Lượng kẽm ở lông, tóc cũng giảm.
2. Chẩn đoán nhận biết
– Viêm kẽ do Candida: bệnh thường xuyên ở trẻ nhỏ. Tổn thương chủ quản là các dát đỏ và mụn nước ở các kẽ lớn như kẽ mông, kẽ bẹn. Các thương tổn kết hợp với nhau thành mảng lớn có hình nhiều cung. Tuy nhiên, ở rìa các thương tổn lớn có các thương tổn vệ tinh. Xét nghiệm soi tươi tìm nấm dương tính.
– Viêm da do tã lót: gặp ở những trẻ mang bỉm nhiều. Tổn thương là các dát đỏ ở vùng da nổi cao như mặt trong đùi hai bên, môi lớn phân thành hình ảnh thương tổn hình chữ “W”.
3. Biến chứng
– Suy dinh dưỡng
– Bội nhiễm nấm hoặc vi khuẩn
ĐIỀU TRỊ
1. Nguyên tắc
– Bôi phụ kẽm bằng đường uống hoặc bôi ngoài da.
– Điều trị biến chứng (nếu có)
– Nâng cao thể trạng
2. Điều trị chi tiết
– Kẽm sulphát gluconat hay panthotenat, acetat hay aspart kẽm, liều lượng 100mg/ngày. Uống thuốc vào buổi sáng, lúc đói.
Lưu ý:
+ Bánh mì, sữa, ngô có thể làm giảm hấp thụ của kẽm.
+ Không nên sử dụng cùng với tetracyclin, D-penicillinamin, thuốc bọc dạ dày , các thuốc có chứa sắt, đồng làm giảm tác dụng của thuốc.
+ Tác dụng phụ: thường thuốc được dung nạp tốt. Kích ứng dạ dày có thẻ xảy ra như nôn, buồn nôn. Trường hợp điều trị lâu ngày cần theo dõi chuyển hóa đồng trong cơ thể . Một số tình huống bệnh nhân có trình diễn giảm đồng trong huyết thanh với trình diễn thiếu máu , giảm bạch cầu đa nhân. Ở đàn bà có thai về lý thuyết có thể gây quái thai do lượng đồng giảm thấp trong huyết thanh.
+ Cần điều trị bảo trì để tránh tái phát.
– Kết hợp bôi kem kẽm 10% tại chỗ, ngày bôi hai lần.
– Nâng cao thể trạng.
– Điều trị chống bội nhiễm (nếu có): vệ sinh hàng ngày, sát khuẩn tại chỗ, kháng sinh toàn thân.
Item :89
Viêm da đầu chi ruột hay còn được gọi là bệnh viêm da đầu chi do thiếu kẽm, đặc trưng bởi các dát đỏ quanh các hốc tự nhiên và các đầu chi kết hợp với rụng tóc, tiêu
