ĐỊNH NGHĨA:
Viêm da cơ địa (viêm da atopy) là dạng tổn thương viêm da mãn tính với những dấu hiện lâm sàng đặc thù gây ra do tình trạng mẫn cảm đặc hiệu qua IgE với các dị nguyên trong không khí.
CHẨN ĐOÁN:
Dựa theo tiêu chuẩn kết luận của Williams(2000) : đây là chính sách kết luận khá dễ ợt và dễ ứng dụng trong thực tiễn .
Tiêu chuẩn chính: ngứa ngoài da
Tiêu chuẩn phụ: kèm thêm 3 triệu chứng trong các triệu chứng dưới đây :
+Tiền sử có bệnh lý da ở các nếp lằn
+Có tiền sử bản thân bệnh hen phế quản và viêm mũi dị ứng
+Khô da trong thời gian trước đó.
+Có tổn thương chàm hóa ở các nếp gấp.
+Bệnh bắt đầu trước 2 tuổi.
TIẾN TRIỂN VÀ BIẾN CHỨNG
1.Tiến triển:
-Trong thời gian đầu phát triển thành từng đợt, có cơn cấp và cũng có đợt thuyên giảm.
– Trong thời gian sau: đa phần là cốt truyện mãn tính .
Tiên lượng: các nhân tố tiên lượng xấu cho viêm da cơ địa ở người lớn:
+Bệnh bắt đầu sớm (trước 1 năm tuổi).
+Mức độ tổn thương da sau khi sinh (1 tháng tuổi đầu tiên ).
+Tiền sử bản thân và gia đình về dị ứng.
+Có sự kết hợp với các bệnh dị ứng khác như hen phế quản , viêm mũi dị ứng
+Bội nhiễm da và chất lượng chăm sóc da.
2.Biến chứng
–Nhiễm vi khuẩn: nhiễm tụ cầu vàng tại các vùng da tổn thương dập vỡ, rỉ nước. Dấu hiệu lâm sàng diễn tả phản ứng viêm rầm rộ trên da, tấy đỏ, đau, mụn nước có dịch đục, mủ. Hạch ngoại vi to và đau. Sốt có thể có khi tổn thương nhiễm khuẩn lan rộng.
– Nhiễm virus: tổn thương gồm nhiều bọng nước, đau, rát, dịch trong hoặc đục, có nhiều chỗ hoại tử.
ĐIỀU TRỊ
1,Chống viêm:
-Corticoid tại chỗ: Hiệu quả điều trị tốt trong nhiều trường hợp , bình yên và không có tai biến toàn thân cho bệnh nhân . Không dùng trên mặt vì gây teo da, xạm da khó phục hồi và ở các tổn thương da có bội nhiễm.
+Kem mometasone tube 5g, 15g, 20g. Bôi da 1 đến 2 lần/ngày trong 2- 4 tuần.
+Kem clobetasone butyrate 0,05% tube Bôi tối đa 2-4 lần/ngày ưu ái cho chàm và viêm da dị ứng thuần tuý .
+Kem clobetasone propionate 0,05% tube 15g bôi 2 lần/ngày trong 2-4 tuần dành cho các liken phẳng và khô da nhiều.
+Kem betamethasone 0,1% bôi 2 lần/ngày trong 2-4 tuần điều trị .
+Kem désonide 0,1% tube 30g bôi 2 lần/ngày ưu ái cho viêm da dị ứng xúc tiếp có rỉ nước.
-Pimecrolimus và tacrolimus: là hai thuốc có tính năng chống viêm mạnh nhờ ức chế calcineurin. Tacrolimus và pimecrolimus làm tăng hoạt tính của corticoid. Nên tiếp diễn điều 1 tuần sau khi các dấu hiệu hoặc triệu chứng bệnh bặt tăm .
+Kem pimecrolimus (1%) và tacrolimus (0,03%) dùng cho trẻ con từ hai tuổi trở lên: 2 lần/ngày
+Tacrolimus ointment (0,1%) chỉ dành cho người lớn. 2 lần/ngày
+Tác dụng phụ: hay gặp là xúc cảm nóng ở da. Trong suốt quá trình sử dụng thuốc bệnh nhân nên tránh xúc tiếp ánh nắng mặt trời tự nhiên hoặc nhân tạo. Biểu hiện teo da, sùi da rất ít gặp; chủ công khi dùng trên mặt. Một số tác giả khuyến cáo có thể dùng pimecrolimus tới một năm, tacrolimus tới bốn năm.
2.Chống bội nhiễm:
-Chăm sóc da sạch bằng các dung dịch vô trùng tại chỗ như hexamidine, chlorhexidine 2-4 lần / ngày.
-Tắm nước khoáng, nóng là chính sách được khuyên dùng.
-Nếu phải dùng kháng sinh thì nên chọn fusidic acid vì rất mẫn cảm với tụ cầu vàng, dễ xâm nhập qua da và dùng lâu cũng ít gây nhờn thuốc, thường được chỉ định bôi 1- 2 lần/ngày trong 2 tuần.
-Đối với tụ cầu vàng ở niêm mạc mũi kháng methicillin nên dùng mupirocin tại chỗ 3 lần/ngày.
-Nếu có nhiễm khuẩn thứ phát do nhiễm tụ cầu vàng nên dùng kháng sinh toàn thân: cephalexin, floxacillin, amoxicillin, clavulanate 10-14 ngày. Đối với bệnh nhân có tiền sử dị ứng thuốc nên dùng clindamycin hoặc fusidic acid.
+ amoxicillin-clavulanate uống: người lớn: 875/125mg x2 lần/ ngày, trẻ con : 40-80 mg/kg/ngày, chia 3 lần. tối đa 3 g/ngày.
+ cephalexin: người lớn và trẻ con > 12 tuổi: 500mg x 3 lần / ngày.TE 5-12 tuổi: 250mg x 3lần / ngày, 1-5 tuổi: 125 mg x 3 lần / ngày.
+ clindamycin uống: 300-400mg x 3 lần/ ngày, trẻ con : 10-20mg/kg/ngày chia ba lần
3.Điều trị khô da:
-Khô da làm tăng tình trạng ngứa, nứt nẻ da sẽ tạo cửa ngõ cho vi khuẩn cũng giống như dị nguyên. Bền vững lớp mỡ dưới da sẽ giữ nước và hạn chế tác động từ bên ngoài. Do đó, cần sử dụng các dung dịch hoặc các loại kem làm mềm da giầu chất béo để bảo vệ da. Nên sử dụng các loại chế phẩm không có chứa cồn, phẩm nhuộm, chất tạo mùi thơm hoặc các hóa chất khác.
-Điều trị đều đặn hàng ngày khi có đợt cấp cũng giống như khi bất biến sẽ phục hồi và nâng cao cấu tạo da.
4.Điều trị giảm ngứa
-Các thuốc kháng Histamin có tính năng giảm phản ứng dị ứng và giảm ngứa, giúp nâng cao tình trạng toàn thân, có thể dùng một trong các dẫn xuất như
+Chlorpheniramin :Người lớn 4mg ×1-2 viên/ngày. TE 2-12 tuổi: 0.35mg/kg/24h
+Cetirizine 10mg/viên : Người lớn và TE>12 tuổi: 1viên/ ngày
Cetirizine siro 5mg/5ml : Người lớn 5-10ml/ngày,TE 6-11tuổi: 5-10ml/ngày , TE 2-5 tuổi: 2,5-5ml/ngày
+ Fexofenadin Người lớn và TE>12 tuổi :180mg × 1 viên/ngày
-Mỡ promethazine 2% tube 10g bôi 4 lần/ngày có thể giúp giảm triệu chứng ngứa tại chỗ.
5.Điều trị thể nặng:
-Corticoid đường toàn thân: dùng liều tương đương prednisolon 0,5 – 1mg/ kg/24h rồi giảm liều và theo dõi các tính năng phụ nếu có.
-Cyclosporin A đường uống: bắt đầu với liều 2 – 5mg/kg/24h. Sau đó giảm dần, thường dùng điều trị cho người lớn và cần phải có quan điểm của các bác sỹ chuyên khoa
PHÒNG BỆNH:
-Giáo dục cho bệnh nhân , cha mẹ bệnh nhân về chính sách , các hình thái tổn thương , mức độ , duyên do gây bệnh, quá trình phát triển mãn tính , sự kết hợp có thể có với 1 số bệnh khác, cần theo dõi và kiên định điều trị của bệnh nhân .
-Kết quả test áp, test lẩy da và thành tựu kết luận trong phòng thử nghiệm sẽ là những thông tin trọng yếu cho bệnh nhân biết.
-Thông báo danh sách một số sản phẩm , dị nguyên thường gây bệnh để bệnh nhân biết cách phòng ngừa xúc tiếp .
-Người có viêm da dị ứng xúc tiếp cần được theo dõi và quản trị để phòng ngừa xúc tiếp lại bằng mọi cách nhất là tại nơi thao tác . Nếu không được thì cần sử dụng các biện pháp bảo hộ công trạng để hạn chế đến mức thấp nhất sự xúc tiếp với dị nguyên.
-Phát hiện và điều trị các bệnh dị ứng dĩ nhiên như hen, VMDƯ và điều trị các ổ nhiễm khuẩn về răng, tai mũi họng
Item :132
Viêm da cơ địa (viêm da atopy) là dạng tổn thương viêm da mạn tính với những dấu hiện lâm sàng đặc trưng gây ra do tình trạng mẫn cảm đặc hiệu qua IgE với các dị ngu
