ĐẠI CƯƠNG
Amiđan là nơi dễ viêm ở trẻ nít . Nếu không điều trị sớm sẽ gây biến chứng tại chỗ như áp xe quanh amiđan hay biến chứng xa như thấp tim, viêm cầu thận cấp, tê thấp cấp, hoặc biến chứng toàn thân như nhiễm trùng huyết. Bệnh dễ phát hiện và dễ điều trị .
CHẨN ĐOÁN
1. Công việc chẩn đoán
– Hỏi: sốt, nôn, đau họng, nghẹt thở , khó nuốt, hôi miệng.
– Khám
+ Amiđan quá phát, amiđan hốc, amiđan teo (mặt nhấp nhô ).
+ Amiđan sưng đỏ, có mủ hoặc không.
+ Hạch cổ nhỏ, mềm, đau hai bên.
– Đề nghị xét nghiệm: quẹt amiđan tìm vi khuẩn kháng sinh đồ (nếu cần).
2. Chẩn đoán
– Chẩn đoán xác minh
+ Sốt, đau họng.
+ Amiđan to, đỏ, có mủ.
+ Công thức máu: BC > 10.000.
– Chẩn đoán có thể:
Amiđan không to, không viêm, nhiều khi có đau.
– Chẩn đoán phân biệt : u xơ amiđan, u máu, ung độc amiđan, viêm loét do xoắn khuẩn, HIV: tất cả thường xuất hiện một bên có khi cả hai bên nhưng không phục vụ với các điều trị phổ biến .
ĐIỀU TRỊ
1. Nguyên tắc điều trị
-Viêm amiđan cấp: kháng sinh, giảm ho, giảm đau. Quẹt họng tìm vi khuẩn kháng sinh đồ. Không giải phẫu .
– Viêm amiđan mạn: điều trị hiện tượng (giảm ho, giảm đau). Phẫu thuật cắt amiđan.
2. Xử trí thuở đầu
-Viêm amiđan cấp:
Amoxycillin 80 – 100mg/kg/ngày, Cephalexin 50 – 100mg/ kg/ngày.
Nếu không phục vụ với điều trị thuở đầu , dùng Cefaclor 30-50mg/ kg/ngày, Cefuroxim 20mg/kg/ngày.
Nếu bệnh nhân bị dị ứng với những kháng sinh trên ta có thể sửa chữa bằng Erythromycin 30 – 50mg/kg/ngày, Clindamycin 15mg/kg/ngày, Azitromycin 10mg/kg/ngày.
Chờ hậu quả phết dịch amiđan , điều trị theo kháng sinh đồ.
– Viêm amiđan mạn:
Điều trị hiện tượng .
Nếu bộc phát cấp tính, xử trí theo viêm amiđan cấp.
3. Xử trí tiếp theo
Nếu phục vụ với xử trí thuở đầu nên tiếp tục điều trị 7 -10 ngày. Nếu không phục vụ phải điều trị theo kháng sinh đồ.
4. Điều trị giải phẫu
– Chỉ định
+ Hội chứng ngừng thở lúc ngủ do chèn ép .
+ Amiđan quá phát gây khó nuốt, nói ngọng, ngủ nghê , không tăng trọng, làm trẻ chậm sản xuất .
+ Amiđan viêm mạn bộc phát cấp tính 3- 5 lần/năm.
+ Tình trạng viêm amidan có biến chứng: áp xe quanh amidan, tê thấp , thấp tim, viêm cầu thận cấp.
+ Tình trạng viêm mạn hốc mủ, có bã đậu gây hôi miệng liên tục .
+ Viêm amiđan có sỏi.
+ Phế họng Amiđan có mầm bệnh như Streptococcus hemolytic nhóm A, bạch hầu, nấm.
+ Nghi ngờ ác tính.
– Kỹ thuật mổ: mổ dưới gây mê nội khí quản qua đường mũi
+ Cắt amiđan bằng dao điện.
+ Cắt amidan bằng coblator.
+ Cắt amiđan bóc tách thòng lọng.
5. Điều trị biến chứng
– Chảy máu sau cắt amiđan:
+ Cắt amidan có thể gây chảy máu ngay sau khi cắt, hoặc trong 2 tuần Sau đó nếu không theo đúng hình thức ăn uống.
+ Sau cắt amiđan bệnh nhân vẫn nhổ ra máu tươi, hoặc mạch tăng trên 10 nhịp/ phút Tính từ lúc lúc mổ xong thì phải đánh giá hố amiđan nếu hố amiđan có cục máu đông là có chảy máu ta phải tiến hành cầm máu. Nên cầm máu dưới gây mê nội khí quản, bằng đốt điện, kẹp, cột, khâu trụ, truyền dịch, truyền máu. Nếu không hiệu suất cao phải thắt động mạch cảnh ngoài.
– Nhiễm trùng hố mổ:
+ Kháng sinh sử dụng là Ampicillin 100mg/kg/ngày TM trong vòng 10 ngày. Nếu sau 2 ngày dùng kháng sinh nói trên mà bệnh không giảm nên sử dụng Cefotaxim 100mg/kg/ngày trong 10 ngày.
+ Giảm sốt với Acetaminophen 15mg/kg/lần mỗi 4-6 giờ, không thực sự 60mg/kg trong 24 giờ uống hoặc nhét hậu môn .
6. Chăm sóc sau cắt amiđan
+ Theo dõi chảy máu, nhiễm trùng trong 10 ngày liền, khác nhau trong 24 giờ đầu.
+ Chế độ ăn: ăn thức ăn lỏng, nguội, mềm trong 10 đến 15 ngày tùy vết thương lành nhanh hay chậm.
+ Nói chuyện đơn giản ngay sau khi cắt.
THEO DÕI VÀ TÁI KHÁM
– Cấp toa hẹn tái khám sau 1 tuần.
– Sau khi cắt Amiđan 6 giờ bệnh nhân có thể về trong ngày nếu ở gần bệnh viện, nếu ở xa thì cho về sau 24 giờ.
Phác đồ điều trị viêm amidan
Item :58
Amiđan là nơi dễ viêm ở trẻ em. Nếu không điều trị sớm sẽ gây biến chứng tại chỗ như áp xe quanh amiđan hay biến chứng xa như thấp tim, viêm cầu thận cấp, thấp khớp
