VAI TRÒ VÀ NHU CẦU CANXI ĐỐI VỚI CƠ THỂ

NHU CẦU CANXI

 Calci giúp cơ thể hình thành hệ xương và răng vững bền , đảm bảo chức vụ thần kinh và sự đông máu bình thường . Tất cả các giai đoạn chuyển hoá trong cơ thể đều cần Calci, chính vì như vậy  nồng độ Calci trong cơ thể được gia hạn không thay đổi bằng vẻ ngoài cân bằng (homeostatic). Có 60% Calci trong huyết thanh tồn tại dưới dạng ion và có hoạt tính sinh vật học ; Lượng Calci còn lại trong huyết thanh Chưa hẳn ion mà ở dạng ‘trơ’ (inert), trong đó 35% gắn kết với các protein (albumins và globulins), 5% ở dạng phức với muối citrate, cacbornates và phosphate.

Ảnh hưởng của thiếu và thừa Calci

 *Thiếu Calci

Cơ thể con người rất cần Calci, đặc  biệt là đối với  trẻ em , thiếu phụ , người già . Thiếu Calci trong khẩu phần, tiếp nhận Calci kém và/hoặc mất quá nhiều Calci dẫn  đến tình trạng rối loạn khoáng hoá tại xương. Bệnh còi xương ở trẻ em diễn ra khi lượng Calci trong một đơn  vị không gian xương thiếu. Nồng độ các ion calci hòa bình trong mắu thấp (hypocalcarmia) có thể dẫn đến co cứng cơ, tình trạng co giật các cơ.Thiếu Calci dài lâu trong khẩu phần có tác động tới nảy sinh bệnh cao huyết áp và ung độc ruột. Lượng Calci (dưới 600 mg/ngày)  và sức ép máu có mối tác động ngược chiều (khi lượng Calci giảm, tỉ lệ mắc bệnh cao huyến áp tăng). Bổ sung Calci cho thấy giảm sức ép máu (Barger-Lux & Heaney, 1994).

Thiếu Calci mạn  tính  do tiếp nhận Calci kém ở ruột non là một trong những duyên cớ quan trọng dẫn đến giảm cân nặng xương và bệnh loãng xương (NIH, 1994, NRC, 1989).

Loãng xương là hiện tượng giảm cân nặng xương, tăng tính dễ gãy và tăng nguy cơ nứt hay gãy xương (WHO, 1994). Theo một số nghiên cứu và phân tích gần  đây, tỷ lệ loãng xương ở thiếu phụ tuổi sau mãn kinh ở Việt Nam dao động trong khoảng 30-40% (Châu & CS 2002, Hiền & CS 2003). Nguy cơ bị loãng xương có thể hình thành từ nhóm tuổi 35-40 và tăng dần lên theo tuổi.

*Thừa Calci

Khi lượng calci ăn vào dôi thừa , calci sẽ được bài tiết ra khỏi cơ thể ,  chính vì như vậy rất hiếm gặp các tình huống thừa Calci trong máu hay tích tụ thừa trong mô do tiêu thụ quá nhiều Calci. Tuy nhiên khi dùng thuốc calci liều cao, kéo dài có thể dẫn đến sỏi thận (neprolithiasis), Calci huyết cao (hypercalcaemia), thận thao tác kém hiệu suất cao và giảm tiếp nhận các chất khoáng quan trọng khác (thí dụ sắt, kẽm, magiê và phosphor).

Mức tiêu thụ Calci giới  hạn là 2.500 mg/ngày cho tất cả các nhóm tuổi (IOM, 1997).

Nhu  cầu Calci  đối với  cơ thể  được  xác  định  trong  mối  tương quan  với Phosphor: tỷ số Ca/P mong muốn là tối thiểu là> 0,8 đối với đa số lứa tuổi. Hiện nay chúng ta vận dụng mức nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị về Calci (mg/ngày) theo tuổi, giới và tình trạng sinh lý như trong bảng 11.

Bảng 11. Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị về Calci

NGUỒN BỔ SUNG CANXI

Thức ăn giàu Calci bao gồm sữa, phomat, các sản phẩm khác từ sữa, rau có màu xanh thẫm, sản phẩm từ đậu (thí dụ đậu hũ ), cá cả xương các  loại  có thể ăn được. Gần đây ở một số nước đã hình thành nhiều sản phẩm có tăng cường Calci trên thị phần như bánh mỳ, bánh bích quy, nước cam, ngũ cốc ăn liền.

Khác  với  ở các  nước  phương tây,  nơi mà nguồn thực phẩm giúp sức Calci chính là các sản phẩm chế biến từ sữa, ở các nước Đông Nam á nguồn giúp sức Calci quan trọng là các sản phẩm từ đậu, ngũ cốc, rau xanh và cá.

Để đáp ứng canxi, chúng ta có thể sử dụng một số chế phẩm đáp ứng canxi cho cơ thể . Mặt khác, để đạt được nhu cầu calci, ngoài các sản phẩm từ cá, đậu, rau xanh và ngũ cốc, cố gắng sử dụng sữa và các sản phẩm từ sữa, nhất là  đối với trẻ em và những người có nguy cơ bị loãng xương. Tuy nhiên, khi tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu Calci hoặc sử dụng thuốc phòng loãng xương cần chú ý uống đủ nước để đề phòng tạo sỏi.

Item :93

Calci giúp cơ thể hình thành hệ xương và răng vững chắc, đảm bảo chức phận thần kinh và sự đông máu bình thường. Tất cả các quá trình chuyển hoá trong cơ thể đều cần