Tìm hiểu về cây Lược vàng: một dược liệu quý

Giới thiệu về cây Lược vàng

Tên khoa học : Callisia fragrans (Lindl.) Woodson.

Họ:Thài lài (Commelinaceae).

Tên khác: Lan vòi, địa lan vòi, lan rũ, cây bạch tuộc, rai lá phất dũ, giả khóm.
Mô tả đặc điểm thực vật:

Cây thảo, sống lâu năm. Thân đứng cao từ 15-40 cm, có thân bò ngang trên mặt đất. Thân chia đốt và có nhánh. Đốt ở phía thân dài từ 1-2 cm, ở nhánh có thể dài tới 10 cm. Lá đơn, mọc so le, phiến lá thuôn hình ngọn giáo, 15-20 cm x 4-6 cm, bề mặt nhẵn, mặt trên xanh đậm hơn dưới mặt đáy , mọng nước. Bẹ lá ôm khít lấy thân. Mép lá nguyên, thường có mầu vàng khi lá già. Gân lá đồng thời . Lá thường có mầu tím ở những cây có nhiều ánh sáng. Hoa hợp thành xim, sắp đặt ở ngọn một trục dài và cong thành chùm. Cụm hoa không cuống, gồm 6-12 bông. Hoa mầu trắng, có cuống, cuống hoa dài 1 mm. Lá bắc ngoài cụm hoa hình vỏ trấu, 1 cm x 1 cm, mầu vàng. Lá bắc của hoa hình lòng thuyền, kích thước 1,5 mm x 3 mm, phần dưới trắng, phần trên xanh, mép nguyên, có lông mịn phía dưới. Tràng 3, hình trứng, kích thước khoảng 1 mm x 2,5 mm, mầu trắng, mép nguyên. Nhị 6, rời, chỉ nhị dài khoảng 1,5 mm, phần dưới dính với cánh hoa, bao phấn hình hạt đậu, kích thước khoảng 1/3 x ¼ mm, đính vào hai bên trung đới. Bầu trên, 3 ô, cao khoảng 0,5 mm, vòi nhụy hình trụ, dài khoảng 1,5 mm, núm nhụy hình chổi.

Phân bố:

Cây có cội nguồn ở Mexico, được di thực sang nước Nga, rồi đến Việt Nam (trước tiên là tỉnh Thanh Hóa). Nay đã phát hành rộng ra nhiều tỉnh khác, đặc biệt là ở Hà Nội .

Bộ phận dùng:

Toàn cây

Thành phần hóa học chứa trong cây Lược vàng

Các lipid gồm: Triacyglyceride, sulfolipid, digalactosyglycerides. Các acid béo: paraffinic, olefinic. Acid hữu cơ. Các sắc tố caroten, chlorophyl. Phytosterol. Các vitamin PP, B2 và các nhân tố vi lượng: Fe, Cr, Ni, Cu. Các flavonoid: quercetin, kaempferol isoorientin (3′,4′,5,7-tetrahydroxyflavone-6-C-β-D-glucopyranoside).

 Theo Gs.Ts. Nguyễn Văn Hùng và Cs., Viện Hoá sinh biển VN, trong phân tích bộ phận hoá học của cây Lược vàng, nhóm phân tích đã phát sinh ra sự có mặt của lớp chất ecdysteroit và đã phân lập được 19 hợp chất ecdysteroit từ các bộ phận lá, thân và chồi nhánh cây trong đó có 4 chất ecdysteroit mới là turkesterone2-O-β-D-glucopyranoside (CFLW19.4) từ lá cây và callecdysterol A (CFT3), callecdysterol B (CFT5) và callecdysterol C (CFT8) từ thân cây.

Tác dụng – công dụng của cây Lược vàng

Việc sử dụng cây Lược vàng làm thuốc mới chỉ được công bố ở Nga theo bài viết của tác giả Vladimir-Ogarkov đăng trên tạp chí sức sống và đời sống của Nga. Cây Lược vàng được  dùng để chữa bệnh đường bao tử ruột, túi mật, lá lách và cả bệnh hen phế quản, dị ứng và ung độc . Các chế phẩm thuốc từ Lược vàng cũng có hiệu quả làm ngừng đau, trừ ngứa, làm liền sẹo, bỏng, chấn thương và gãy xương.

Ở Việt Nam, đặc biệt ở Thanh Hóa, nhiều người ở câu lạc bộ Hàm Rồng đã sử dụng cây Lược vàng để chữa không ít bệnh theo gắn bó bình dân Nga như: viêm họng, viêm phế quản, tê liệt bộ hạ , đau lưng, khớp, bướu cổ di chứng não, tim mạch, áp huyết và xơ vữa động mạch, u nang buồng trứng.

Một số cách sử dụng cây Lược vàng làm thuốc

Nên chọn những cây có ít ra 9 – 10 đốt trở lên (không ngắn dưới 20cm), và có màu tím sậm để hoạt chất có trong cây sẽ đạt mức tối đa.  Thường Lược vàng có thể dùng đường uống hoặc xoa đắp bên ngoài.
Cách 1: dùng đường uống
– Dùng lá tươi: rửa sạch, đâm hoặc nhai nhuyễn với ít muối uống.
– Liều thường dùng: thường khoảng 5 – 10 lá/ngày tuỳ tuổi và khối lượng .
– Toàn cây Lược vàng, cắt nhuyễn, phơi hoặc sấy khô (chú ý dù khô nhưng vẫn còn màu xanh của lá, không phơi hoặc sấy quá khô cây chuyển sang màu vàng sẽ mất hết tác dụng trị bệnh) dùng nấu uống uống với liều từ 15 – 20 g/ ngày.
– Toàn cây cắt nhuyễn ngâm trong rượu nếp loại tốt (không pha cồn) sau khoảng 1 tháng khi nước có màu hơi đỏ như rượu chát có thể uống được, liều từ 10 ml x 2 lần ngày. Rất có thể tăng dần tuỳ bệnh và sự dung nạp của thân thể .
Cách 2: dùng ngoài đường uống (xoa, đắp) trong tình huống bệnh ngoài da, viêm – sưng khớp, bong gân, bầm máu…
– Toàn cây, thái mỏng và ngâm trong rượu hoặc cồn 700 sau vài tuần, chiết lấy phần nước dùng bôi ngoài.
– Toàn cây đâm vắt lấy nước để giữ trong tủ lạnh, bã được phơi hoặc sấy khô, phần bã này được ngâm trong dầu thực vật (dầu dừa, ô liu, dầu đậu phộng) sau 2 tuần sẽ lọc bỏ bã lấy phần dịch trộn chung với phần nước vắt (đã giữ lạnh) cho vào lọ thuỷ tinh màbất minh , bảo quản nơi thoáng mát.
– Hoặc cắt toàn cây Lược vàng thành đoạn nhỏ, cho hết vào nồi trộn với dầu thực vật (dầu dừa, dầu đậu phộng, dầu ô liu) trọn vẹn , đun ở nhiệt độ khoảng 400 độ C trong vài giờ. Tiếp đến lọc qua gạc lưới bỏ bã và cho hỗn dịch vào trong lọ thuỷ tinh màbất minh , bảo quản nơi mát sẽ dùng dần.
Cách 3: dạng thuốc mỡ bôi ngoài da:
Cắt to nhỏ àn cây Lược vàng và nghiền thật nhuyễn, Tiếp đến trộn với vaselin hoặc bột  nhão để tạo thành hẩu lốn theo tỉ lệ 2:3 tạo thành khối thuốc mỡ và cho vào lọ thuỷ tinh màu đậm, giữ nơi mát.

Độc tính của cây Lược vàng

Thông thường loại cây có dược tính (có tác dụng trị bệnh) ít nhiều sẽ có độc tính, nhưng qua các công trình phân tích trong và ngoài nước cho thấy độc tính của Lược vàng rất thấp . Cụ thể Ts. Trịnh Thị Diệp, Viện Dược liệu, công bố hậu quả phân tích độc tính cấp của Lược vàng kiểm tra liều LD50 (LD50: liều gây chết 50% số vật thể nghiệm ) = 2430 g dược chất tươi/kg thể trọng và liều đang được nhiều người sử dụng trong chữa bệnh hiện giờ  là 5-6 lá tươi/ ngày, chỉ giao động bằng 1/1000 LD50.

Copy ghi nguồn TrungTamThuoc.com

Link bài viết :https://trungtamthuoc.com/n/tim-hieu-ve-cay-luoc-vang-n878.html

Tài liệu tham khảo:

1. “Lược vàng”; doanh nghiệp cổ phần dược liệu Trung ương 2.
2. “Cây lược vàng”; Bs Trần Văn Năm – Nguyên phó viện trưởng Viện Y Dược Học Dân Tộc đô thị Hồ Chí Minh.

Item :68

Cây lược vàng thường được trồng làm cây cảnh ở khá nhiều gia đình Việt Nam và một số nước trên thế giới. Cây có nguồn gốc từ Mexico được di thực sang nước Nga rồi đế