ĐẠI CƯƠNG
1.Định nghĩa
Tiêu chảy: Là tình trạng đại tiện phân lỏng hoặc toé nước ≥ 3 lần trong 24 giờ.
Tiêu chảy kéo dài (TCKD) là đợt tiêu chảy khởi đầu cấp tính & kéo dài 14 ngày.
2.Nguyên nhân: Các duyên cớ thường gặp ở con nít
– Nhiễm trùng:
+ Vi khuẩn: Shigella, Salmonella, Yersinia enterocolitica, Escherichia coli, Clostridium difficile, Campylobacter jejuni, Vibrio cholerae, Mycobacterium avium complex
+ Virus: rotavirus, adenovirus, astrovirus, norovirus, cytomegalovirus, HIV.
+ Ký sinh trùng: Cryptosporidium, Giardia, Entamoeba histolytica, Isospora, Strongyloides
– Chế độ ăn không hợp lý : ăn nhiều đường, thực phẩm dinh dưỡng chứa sorbitol, mannitol, hoặc xylitol
– Kém tiếp thụ đường: Bất dung nạp lactose, thiếu men sucrase-isomaltase, thiếu men lactase, bất dung nạp glucose-galactose, bất dung nạp fructose…
CHẨN ĐOÁN
Tiêu chảy: Là tình trạng đại tiện phân lỏng hoặc toé nước ≥ 3 lần trong 24 giờ.
Tiêu chảy kéo dài (TCKD) là đợt tiêu chảy khởi đầu cấp tính & kéo dài 14 ngày.
+Tiêu chảy kéo dài nặng: là tiêu chảy kéo dài kèm một trong các luận điểm sau: dấu hiệu mất nước, suy dinh dưỡng nặng, nhiễm trùng nặng, trẻ nhỏ hơn 4tháng.
+Tiêu chảy kéo dài không nặng: tiêu chảy kéo dài không có các luận điểm nêu trên.
CẬN LÂM SÀNG:
– Các xét nghiệm đề xuất :
+ Thường quy: huyết đồ, soi cấy phân.
+ Các xét nghiệm khác: tùy thuộc vào bệnh cảnh lâm sàng
+Bệnh cảnh nặng, nhiễm trùng, mất nước: điện giải đồ, protit máu,albumin máu, đường huyết, tính năng gan thận, CRP, khí máu động mạch, cấy máu, tổng so sánh nước giải
+Nghi bệnh lý miễn nhiễm : VS, điện di đạm, pANCA, ASCA, nội soi, giải phẫu bệnh mẫu sinh thiết…
+Nghi kém tiêu hóa: lượng đạm, mỡ trong phân
+Suy kiệt, tiền căn xúc tiếp : xét nghiệm lao, HIV
TIÊU CHUẨN NHẬP VIỆN
– Các trường hợp TCKD có luận điểm tất nhiên như:
+ Tuổi < 4 tháng
+ Cân nặng/Chiều cao < 80% hoặc suy dinh dưỡng, phù.
+ Mất nước.
+ Nhiễm trùng hoặc ngờ vực nhiễm trùng
ĐIỀU TRỊ
1.Tiêu chảy kéo dài nặng:
a.Nguyên tắc chữa trị :
+ Điều chỉnh rối loạn nước, điện giải, toan kiềm
+ Điều trị nhiễm trùng
+ Điều trị theo duyên cớ
+ Xử lý kịp thời các biến chứng.
+ Phục hồi dinh dưỡng
b. Xử trí khởi đầu :
+ Tìm hiểu và bù nước theo phác đồ B hoặc C.
+ Bù dịch bằng ORESOL (ORS), một số trẻ không hấp nhận được Glucose trong ORS làm tăng tiêu chảy bởi thế cần bù dịch bằng đường tĩnh mạch cho đến khi đáp ứng với ORS.
+ Một số trường hợp mất nước kèm ói nhiều, uống kém hoặc vận tốc thải phân cao (>10ml/kg/giờ) cần bù nước bằng đường tĩnh mạch. Dịch được lựa chọn là Lactate Ringer, Natri Chlorua 0,9% vận tốc truyền 75ml/kg/4giờ (phác đồB )
+ Điều chỉnh các rối loạn điện giải, kiềm toan nếu có
c. Ðiều trị đặc hiệu:
Không phải toàn bộ trường hợp TCKD đều dùng kháng sinh. Chỉ định dùng kháng sinh trong các trường hợp sau:
+ Phát hiện và chữa trị nhiễm trùng ngoài đường tiêu hóa: nhiễm trùng huyết, nhiễm trùng tiểu, viêm phổi, viêm họng, viêm tai giữa.
+ Soi phân có máu: chữa trị kháng sinh uống nhạy với Shigella:
Trẻ 2 tháng -5 tuổi: Ciprofloxacin 15 mg/kg x 2 lần/ngày.
Trẻ < 2tháng: Cefriaxone (IM) 100mg/kg/ x 1 lần/ngày trong 5 ngày.
+ Soi phân có E. hystolytica dạng dưỡng bào trong hồng cầu : Metronidazole10mg/kg x 3lần/ngày trong 5 ngày
+ Phân có bào nang hoặc dưỡng bào của Giardia lamblia: Metronidazole 5mg/kg x 3lần/ngày trong 5 ngày.
+ Điều trị Campylobacter: Erythromycine 30-50mg/kg/ngày trong 5 – 10 ngày.
+ Chế độ dinh dưỡng: Rất cần thiết với mọi trẻ TCKD. Khẩu phần cung cấp 150kcal/kg/24h.
d.chất bổ
-Trẻ < 4 tháng:
+ Bú mẹ liên tiếp , liên tục , kéo dài
+ Nếu không có sữa mẹ, uống sữa giảm hoặc không có lactose, sữa protein thủy phân.
– Trẻ > 4 tháng:
+ Khuyến khích tiếp nối bú mẹ,
+ Chế độ ăn khác nhau giảm lactose, tăng tần số (6 bữa hoặc hơn) và tổng tích điện khoảng 150 kcal/kg/ngày
+ Nếu trẻ ăn uống kém cần nuôi ăn qua sonde bao tử
– Cung cấp vitamin và khoáng chất : Cung cấp thêm vitamin và khoáng chất mỗi ngày trong 2 tuần: folate, vitamin A, đồng, kẽm, sắt, magne.
– Hội chẩn dinh dưỡng: Suy dinh dưỡng nặng, thất bại trong nuôi ăn (sau 7 ngày chữa trị : tiêu chảy > 10 lần/ngày, sinh ra lại dấu hiệu mất nước, không tăng cân) hoặc có chỉ định nuôi ăn qua sonde
e.Theo dõi mỗi ngày:
– Cân nặng, thân nhiệt, lượng ăn vào, tần số tiêu chảy , tính chất phân.
– Các dấu hiệu , biến chứng: nhiễm trùng, rối loạn nước – điện giải, kiềm toan, bụng ngoại khoa: thủng ruột…
2.Tiêu chảy kéo dài không nặng:
Không cần chữa trị tại bệnh viện nhưng cần bề ngoài ăn khác nhau và bù dịch tận nhà .
– Phòng ngừa mất nước: Uống nhiều nước, theo phác đồ A: ORS, hoặc nước trái cây, nước thường.
– Chế độ ăn:
+ Tăng cường bú mẹ.
+ Dùng sữa giảm hoặc không lactose.
+ Chia nhỏ cữ ăn.
LƯU Ý VỚI CHA MẸ / NGƯỜI CHĂM SÓC TRẺ:
– Cho trẻ bú sữa mẹ
– Phòng ngừa các nguyên tố nguy cơ
– Vệ sinh trong ăn uống
– Xử trí tốt các trường hợp tiêu chảy cấp
– Khám lại ngay nếu có 1 trong các diễn giả :
+ Trẻ mệt hoặc sốt.
+ Giảm ăn uống, giảm bú.
+ Phân có máu.
+ Khát nước.
Item :80
Tin mã – n251: TIÊU CHẢY KÉO DÀI ĐẠI CƯƠNG 1Định nghĩa Tiêu chảy: Là tình trạng đi ngoài phân lỏng hoặc t
