ĐẠI CƯƠNG
Các nước Đông Nam châu á chịu tác động nhiều nhất do lề thói ăn thực phẩm sống như ăn cua, tôm không được đun chín mang ký sinh trùng sán lá phổi. Người ta ước lượng rằng tại Châu Á có khoảng 80% loài cua nước ngọt bị nhiễm loại ký sinh trùng này.
CHẨN ĐOÁN
1. Triệu chứng lâm sàng:
Triệu chứng lệ thuộc giai đoạn của bệnh:
– Sau khi nhiễm ấu trùng sán, người bệnh có thể xuất hiện đau bụng, tiêu chảy .
– Giai đoạn ấu trùng sán qua cơ hoành lên phổi: người bệnh có thể có tràn dịch hoặc tràn khí màng phổi.
– Giai đoạn mãn tính , sán cư trú ở nhu mô phổi, và đường thở dưới dạng nang, khi vỡ vào đường thở sẽ gây các hiện tượng :
+ Ho kéo dài: Gặp ở 62-100% người bệnh .
+ Ho máu: Gặp ở 61-95%, thường chỉ ho đờm lẫn dây máu, hiếm khi xuất hiện ho máu nặng.
+ Đau ngực: 38-94%.
+ Một số người bệnh có thể có tràn dịch màng phổi, và có thể gây không thở được .
+ Khám phổi: Rất có thể thấy ran nổ nhỏ hạt.
– Cần chăm chú : Do bệnh mãn tính , khó kết luận , nhiều tình huống kết luận nhầm là lao phổi; mặc dù cũng có người bệnh cùng mắc cả lao phổi và sán lá phổi.
2. Chẩn đoán kiểm tra :
Cần chăm chú kết luận sán lá phổi ở những người bệnh có các hiện tượng hô hấp mãn tính , hẳn nhiên các yếu tố sau:
-Tiền sử có ăn cá, cua chưa được nấu chín; khác nhau khi ăn ở dạng tươi sống. Phân lập được trứng sán lá phổi trong đờm hoặc phân. Do khó tìm được trứng sán lá phổi trong một lần, nên cần triển khai xét nghiệm đờm nhiều lần.
-Xét nghiệm ELISA máu dương tính với sán lá phổi có độ nhạy và độ đặc hiệu cao.
-Một số kết quả xét nghiệm khác như: Tăng bạch cầu ái toan, tăng IgE máu ngoại vi.
-X-quang và cắt lớp vi tính phổi: Không có thương tổn đặc biệt , có thể gặp các dạng thương tổn : nốt mờ, tràn khí màng phổi, tràn dịch màng phổi, mờ khoảng kẽ, hang, kén hình nhẫn giống giãn phế quản.
3. Chẩn đoán nhận biết :
– Lao phổi: Là bệnh lý dễ nhầm nhất do bệnh tiến triển mãn tính , một số tình huống sán lá phổi có thương tổn dạng hang. Việc kết luận nhận biết thường lệ thuộc yếu tố dịch tễ, tình hình tăng bạch cầu ái toan máu ngoại vi, ELISA máu dương tính với sán lá phổi. Một số tình huống cần triển khai nội soi phế quản sinh thiết phổi xuyên thành ngực. Cần chăm chú , có một số người bệnh có thể đồng thời mắc cả lao và sán lá phổi.
– Ung thư phổi: Bệnh nhân thường có tiền sử hút thuốc lá, thuốc lào nhiều năm, gầy sút cân. Chẩn đoán nhận biết lệ thuộc việc tìm thấy hình ảnh tế bào ung độc trong bệnh phẩm lấy từ u phổi, hạch thượng đòn hoặc dịch màng phổi.
–Các tình huống ho ra máu khác như: nấm phổi, giãn phế quản, bệnh phổi biệt lập .
-Một số bệnh lý khác có thể gây kết luận nhầm: Hội chứng Loeffler, Coccidioidomycosis , Histoplasma, Nocardia.
ĐIỀU TRỊ
Các thuốc chữa trị có thể sử dụng một trong các loại sau đây :
1. Praziquantel:
+ Viên 600 mg là thuốc chữa trị sán phổi tốt nhất hiện nay . Liều dùng 25mg/kg x 3 lần/ngày x 3 ngày. Đối với thiếu nữ đang cho con bú phải ngừng cho con bú trong vòng 72h sau khi uống thuốc này.
+ Tác dụng phụ: Sốt, đau đầu , giận dữ , quay cuòng ,buồn ngủ (nên cẩn trọng với lái xe , tàu), đau bụng hoặc co cứng bụng, chán ăn. Buồn nôn, nôn, tiêu chảy lẫn máu.
+ Chống chỉ định : sử dụng thuốc đối với những tình huống quá mẫn với thuốc, thiếu nữ có thai trong 3 tháng đầu hoặc đang bị bệnh gạo, sán mắt, bệnh gan sán tuỷ sống.
2. Triclabendazol:
Liều 10 mg/kg/lần, dùng thuốc 1 -2 lần/ngày.
3. Bithionol
30 mg/kg/ngày; thuốc dùng cách ngày, trong 20-30 ngày.
4. Niclosamid
Liều duy nhất 2 mg/kg. Tuy nhiên, thuốc ít được dùng do nguy cơ xuất hiện tai biến nặng.
PHÒNG BỆNH
-Biện pháp dự phòng bệnh tốt đặc biệt là chỉ ăn, uống đồ đã nấu chín.
-Rửa sạch tay, đồ dùng đun nấu ngay sau khi xúc tiếp với cá, tôm, cua sống, làm hoặc thịt những động vật có nguy cơ bị sán lá.
-Chiếu tia X cũng sạch ấu trùng sán lá phổi (mặc dù Chưa hẳn giải pháp khuyến cáo dùng) trong tình huống nhất định phải dùng thực phẩm tươi sống làm món ăn.
Item :88
Các nước Đông Nam châu á chịu ảnh hưởng nhiều nhất do thói quen ăn thực phẩm sống như ăn cua, tôm không được đun chín mang ký sinh trùng sán lá phổi. Người ta ước tí
