ĐẠI CƯƠNG
Khó than vãn h quản được coi như một cấp cứu hô hấp ở trẻ nít .
CHẨN ĐOÁN
1.Chẩn đoán kiểm tra
Chủ yếu dựa vào lâm sàng để chẩn đoán không thở được thanh quản.
Có 3 biểu hiện chính yếu , cổ truyền là:
– Khó thở thì hít vào, không thở được chậm.
– Có tiếng rít thanh quản (Cornage)
– Co kéo cơ hô hấp nhất là lõm ức và rút lõm lồng ngực.
Có 4 biểu hiện phụ hay gặp:
– Khàn tiếng hay mất tiếng (khi nói, ho, khóc).
– Đầu gật gù khi thở, thường ngửa cổng output sau trong thì hít vào.
– Nhìn vào thấy sụn thanh quản nhô lên khi hít vào.
– Nhăn mặt và nở cánh mũi.
2.Chẩn đoán chừng độ không thở được thanh quản
Đánh giá chừng độ không thở được thanh quản rất rất cần thiết . Điều này tạo điều kiện cho tiên đoán và có thái độ xử trí kịp thời. Có 3 chừng độ không thở được thanh quản theo 3 mức nặng nhẹ.
Độ 1:
– Khàn và rè tiếng khi khóc, nói.
– Tiếng ho còn trong hay hơi rè.
– Biểu hiện không thở được vào chưa tuyệt vời , tiếng rít thanh quản nhẹ
– Hoặc chưa rõ co kéo cơ hô hấp phụ ít.
– Tình trạng toàn thân chưa tác động .
Độ 2:
– Mất tiếng, nói không rõ từ
– Tiếng ho ông ổng như chó sủa
– Triệu chứng không thở được thanh quản tuyệt vời tiếng rít thanh quản rõ
– Co kéo cơ hô hấp mạnh
– Trẻ kích thích, vật vã, hoảng hốt , khiếp sợ .
Độ 3:
– Mất tiếng hoàn toàn, khóc hoặc nói không thành tiếng, phào phào.
– Không ho thành tiếng hoặc không ho được.
– Triệu chứng không thở được dữ dội, có biểu thị của tình hình thiếu ôxy nặng. Trẻ có thể tím tái, rối loạn nhịp thở.
– Tình trạng toàn thân bị tác động rõ tâm thần (hôn mê, lờ ngờ hay vật vã), tim mạch, da tái vã mồ hôi v.v…
3.Chẩn đoán nguyên nhân không thở được thanh quản
3.1. Khó than vãn h quản cấp tính:
– Dị vật đường thở: thường có hội chứng xâm nhập
– Viêm thanh quản cấp: nguyên nhân có thể là do vi khuẩn (H.influenzae, Streptococcus.pneumonial, Staphylococcus.aureus) hoặc virus (hay gặp nhất là virus cúm, sau đấy là virus nhóm myxovirus).
– Tétanie: thường ở trẻ còi xương có biểu thị co thắt thanh quản cấp tính.
– Bạch hầu thanh quản: có thể khởi phát thủng thẳng nhưng khi có giả mạc gây tắc thì không thở được dữ dội. Phát hiện dựa vào khám họng, soi thanh quản, cấy tìm vi khuẩn bạch huyết cầu .
– Viêm thanh quản do sởi: có biểu thị viêm long đường hô hấp, mọc ban sởi và dựa vào dịch tễ học.
– Abcès sau họng: biểu thị nhiễm trùng nặng và không nuốt được.
3.2. Khó than vãn h quản mạn tính :
– Thở rít thanh quản bẩm sinh do mềm sụn thanh quản, dị dạng sụn thanh quản.
– Hẹp thanh quản mạn tính : do thành tựu của chấn thương hoặc hẹp do u máu, dị dạng bẩm sinh.
– U nhú thanh quản: là loại u nhú, lành tính ở thanh quản, u phát triển nhanh, tái phát gây không thở được thanh quản thủng thẳng . Chẩn đoán nhờ soi thanh quản.
XỬ TRÍ KHÓ THỞ THANH QUẢN TRẺ EM
1.Nguyên tắc điều trị
– Mức độ không thở được thanh quản.
– Có sốt hay không sốt.
– Đánh giá lại sau 10-15 phút điều trị
– Điều trị nguyên nhân
2.Điều trị chi tiết
Tùy theo chừng độ không thở được thanh quản.
– Khó than vãn h quản độ 1:
+Điều trị ngoại trú
+Dexamethason 0,15mg/ kg/ liều độc nhất vô nhị hoặc Prednisone 2mg/kg trong 2-3 ngày, cần tái khám mỗi ngày.
– Khó than vãn h quản độ 2:
+Nhập viện
+Dexamethason 0,6mg/kg tiêm bắp hoặc tĩnh mạch một lần, có thể tái lại sau 6-12 giờ nếu cần; hoặc cho uống với liều như trên
+Hoặc khí dung Budenoside 1-2 mg/liều độc nhất vô nhị nếu có chống công năng dùng Corticoide toàn thân , ví dụ như đang bị thủy đậu, lao, xuất huyết tiêu hóa, loét bao tử , nôn ói nhiều.
+Sau 2 giờ nếu không nâng cao để ý khí dung Adrenalin, kháng sinh nếu chưa loại nguyên nhân nhiễm khuẩn.
– Khó than vãn h quản độ 3:
+ Nằm cấp cứu, thở ôxy bảo đảm SpO2 > 95%
+Khí dung Adrenalin 1/1000 2-5ml hoặc 0,4-0,5ml/kg (tối đa 5ml), có thể tái lại liều 2 sau 30 phút nếu còn không thở được nhiều và kế tiếp 1-2 giờ nếu cần, tối đa 3 liều
+Dexamethason 0,6 mg/kg tiêm bắp hoặc tĩnh mạch 1 lần, có thể tái lại sau 6-12 giờ nếu cần
+Kháng sinh Cefotaxim hay Ceftriaxone trong 3-5 ngày. Ceftriaxon 80mg/kg/24h tiêm tĩnh mạch chậm 1 lần hoặc Cefotaxim 100 – 200 mg/kg/24 giờ, chia 2 – 3 lần tiêm tĩnh mạch chậm
– Chỉ định đặt nội khí quản khi thất bại với Adrenalin và Dexamethason, vẫn còn tím tái, lơ mơ kiệt lực , cơn ngừng thở.
– Không đề xuất mở khí quản.
Item :90
Đánh giá mức độ khó thở thanh quản rất quan trọng. Điều này giúp cho tiên lượng và có thái độ xử trí kịp thời. Có 3 mức độ khó thở thanh quản theo 3 mức nặng nhẹ.Khó
