I. ĐẠI CƯƠNG:
Hội chứng đau bụng dưới do các căn do nhiễm trùng đường sinh sản thường có các biểu hiện tiết dịch âm đạo, đau, chảy máu khi giao hợp và sốt. Hội chứng đau bụng dưới bao gồm cả nhiễm trùng đường sinh sản (NTĐSS) và nhiễm trùng lây nhiễm qua đường tình dục (NTLTQĐTD). Tất cả các thiếu phụ có hoạt động tình dục bị đau bụng dưới cần phải được thể hiện xem xét để tìm các tín hiệu viêm tiểu khung. Đau bụng dưới do lậu cầu, Chlamydia có nguy cơ dẫn đến vô sinh . Tuy nhiên, đau bụng dưới có thể do một số bệnh cấp cứu ngoại khoa và sản phụ khoa, vì thế cần được khám xét xem xét để có chẩn đoán và chỉ định điều trị đúng.
– Tính chất đau
+ Đau có thể là cấp tính hoặc kinh niên .
+ Đau cấp tính: cần loại bỏ các ngành cứu ngoại khoa hoặc sản phụ khoa như: viêm ru ột thừa, nang buồng trứng xoắn, thai ngoài tử cung…
+ Đau kinh niên : không theo chu kỳ, thường có tác động đến viêm tiểu khung, viêm phần phụ.
– Nguyên nhân gây đau bụng dưới tác động đến viêm tiểu khung
+ Lậu cầu khuẩn.
+ Chlamydia trachomatis.
+ Vi khuẩn kỵ khí, vi khuẩn Gram âm và liên cầu.
II. TRIỆU CHỨNG, CHẨN ĐOÁN:
2.1. Triệu chứng
– Đau bụng dưới, liên tiếp hoặc cách quãng , nhẹ hoặc nặng.
– Đau, chảy máu khi giao hợp .
– Tiết dịch âm đạo.
– Có thể sốt hoặc thân nhiệt vẫn bình thường .
– Tuy nhiên, các tín hiệu lâm sàng của viêm tiểu khung biên tập và có thể không rõ ràng .
Chú ý đến chu kỳ kinh nguyệt, giải pháp tránh thai đang sử dụng, thai nghén.
2.2. Khám lâm sàng
Đặc biệt xem xét khi khám:
+ Tiết dịch mủ/nhầy ở âm đạo và cổ tử cung.
+ Xác định kích cỡ tử cung, đau khi cầm tay của cổ tử cung và các tình hình của các phần phụ, có máu ra tay không
+ Xác định xem có một hoặc hai vòi tử cung sưng to hay cứng, có khối đau mẫn cảm ở hố chậu, có phản ứng thành bụng hoặc đau mẫn cảm thành bụng không.
2.3. Xét nghiệm hỗ trợ
– thành phần máu, vận tốc lắng máu.
– Nhuộm Gram dịch cổ tử cung và âm đạo.
– Siêu âm.
– Test thai nghén.
2.4. Chẩn đoán
– Trước hết cần chẩn đoán phân biệt với các ngành cứu ngoại khoa và sản khoa như:
+ Viêm ru ột thừa cấp tính.
+ Tắc ruột.
+ U nang buồng trứng xoắn.
+ Thai ngoài tử cung…
+ Nhiễm trùng đường tiết niệu.
+ Các căn do khác.
– Chẩn đoán viêm tiểu khung dựa vào các biểu hiện sau:
+ Có thể sốt.
+ Tiết dịch nhiều, dịch nhầy mủ ở âm đạo và cổ tử cung khi khám.
+ Đau khi cầm tay cổ tử cung và khi giao hợp .
+ Đau cả hai bên, đau nhiều hơn ở một bên.
+ Đau bụng dưới và sát cánh tử cung.
+ Khối sưng dính vào tử cung.
+ Máu lắng hoặc/và số lượng bạch cầu tăng.
Người bệnh cần được xét nghiệm để phát hiện các NTLTQĐTD khác và phát hiện căn do bệnh nếu có điều kiện xét nghiệm hỗ trợ .
III. ĐIỀU TRỊ:
– Nếu xác minh được căn do thì điều trị căn do .
– Đối với mọi tình huống đau bụng dưới, cán bộ y tế cần xác minh và điều trị cho (các) bạn tình, cần khác lạ xem xét khi nghi ngại căn do lậu hoặc Chlamydia.
– Nếu không xác minh được căn do thì điều trị đồng thời toàn thể các căn do gây viêm, kết hợp 3 phác đồ dưới đây
3.1. Phác đồ điều trị lậu
Dùng một trong các thuốc sau:
– Cefixim 200mg x 2viên, uống liều độc nhất .
– Ceftriaxon 250mg tiêm bắp liều độc nhất , hoặc
– Spectinomycin 2g, tiêm bắp liều độc nhất , hoặc
– Cefotaxim 1g tiêm bắp liều độc nhất , hoặc
3.2. Phác đồ điều trị Chlamydia
Dùng một trong các thuốc sau:
– Azithromycin 1g, uống 1 lần/tuần, trong 2 tuần.
– Doxycyclin 100mg uống 1viên, 2 lần/ngày, trong 14 ngày, hoặc
– Tetracyclin 500mg uống 1viên, 4 lần/ngày, trong 14 ngày, hoặc
Chú ý: Không dùng doxycyclin cho thiếu phụ có thai, đang cho con bú, thay thế bằng một trong các thuốc sau:
+ Erythromycin stearat 500mg uống 1 viên, 4 lần/ngày, trong 14 ngày.
+ Amoxicillin 500mg uống 1 viên, 3 lần/ngày, trong 14 ngày.
3.3. Phác đồ điều trị viêm nhiễm do vi khuẩn kỵ khí
Metronidazol 500mg uống 1viên, 2 lần/ngày, trong 14 ngày. Chú ý:
+ Không dùng metronidazol cho thiếu phụ có thai ba tháng đầu mà thay thế bằng amoxicillin 500mg uống 1viên, 3 lần/ngày, trong 14 ngày.
+ Không uống rượu trong thời gian điều trị cho tới sau khi hết thuốc 24 giờ.
3.4. Chuyển tuyến trên khi
– Không có sẵn các thuốc trên đây.
– Các biểu hiện không giảm sau 3 ngày điều trị .
– Nghi ngờ đau bụng do căn do ngoại khoa.
– Người bệnh có chậm kinh, mới đẻ, sẩy thai, người bệnh có đương nhiên chảy máu âm đạo.
IV. THÔNG TIN VÀ TƯ VẤN:
– Tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị cho dù biểu hiện bệnh có giảm sau một vài ngày điều trị và đến khám lại theo lịch hẹn, cần phải đến khám ngay nếu biểu hiện không thuyên giảm hoặc nặng hơn.
– Các hậu quả của bệnh khi không được điều trị đúng và vừa đủ , khác lạ xem xét nguy cơ thai ngoài tử cung và vô sinh
– Cán bộ y tế cần khuyến khích người bệnh báo cáo bạn tình và điều trị bạn tình, khác lạ đối với những tình huống nghi ngại lậu hoặc nhiễm Chlamydia trachomatis.
– Tình dục an toàn và hướng dẫn sử dụng bao cao su. Người bệnh cần được khuyến khích và hướng dẫn sử dụng bao cao su để phòng ngừa tái nhiễm bệnh cũng như lây nhiễm các bệnh LTQĐTD khác và lây nhiễm HIV/AIDS.
– Địa điểm tham mưu và xét nghiệm HIV.
Item :124
Hội chứng đau bụng dưới do các căn nguyên nhiễm trùng đường sinh sản thường có các triệu chứng tiết dịch âm đạo, đau, chảy máu khi giao hợp và sốt. Hội chứng đau bụn
