Tác dụng phụ thường hiện ra khi đang dùng thuốc, có thể ở lần dùng thuốc trước tiên ,hay có thể do dùng thuốc lâu ngày. Ðặc biệt có một công dụng phụ không thuộc loại phổ biến có thể xảy ra, đó là công dụng phụ do ngưng dùng thuốc. Ngừng sử dụng một số loại thuốc bất ngờ có thể dẫn đến những thành tựu nghiêm trọng như: Hội chứng cai thuốc, bệnh tái phát và tiến triển rần rộ hơn,… Dưới đây trungtamthuoc.com sẽ giúp sức cho quý bạn đọc thông báo về 3 nhóm thuốc lừng danh nếu dừng thuốc bất ngờ sẽ dẫn đến những nguy khốn khó lường.
Corticoid toàn thân
Đại cương về corticoid toàn thân
Các corticosteroids toàn thân đề cập đến corticosteroid được uống hoặc tiêm và phân bố khắp cơ thể . Nó không bao gồm corticosteroid được sử dụng tại chỗ ở mắt, tai, hoặc mũi, trên da hoặc đường hít, mặc dầu một lượng nhỏ các corticosteroid này có thể được tiếp nhận vào cơ thể .
Corticosteroid tự nhiên , hydrocortisone ( Cortef ) và cortisone , được phát triển bởi phần ngoài của tuyến thượng thận được gọi là vỏ thượng thận. Corticosteroid được phân loại là:
– glucocorticoid (chống viêm) giúp chặn lại tình trạng viêm, giận dữ miễn dịch và giúp sức sự phân hủy chất béo , carbohydrate và protein
– mineralocorticoids (giữ muối) điều chỉnh sự cân bằng muối và nước trong cơ thể .
Corticosteroid tổng hợp A dua các cấu trúc của corticosteroids tự nhiên và có thể được sử dụng để sửa chữa corticosteroid ở những người có tuyến thượng thận chẳng thể phát triển đủ lượng corticosteroid , mặc dù , chúng thường được sử dụng ở liều cao hơn sửa chữa để chữa trị các bệnh miễn dịch , viêm hoặc mất cân bằng muối nước.
Ví dụ về corticosteroids tổng hợp:
bethamethasone, (Celestone)
prednisone (Prednisone Intensol)
prednisolone ( Orapred , Prelone)
triamcinolone (Aristospan Intra-Articular, Aristospan Intralesional, Kenalog)
methylprednisolone ( Medrol , Depo-Medrol , Solu-Medrol )
dexamethasone ( Dexamethasone Intensol , DexPak 10 ngày, DexPak 13 ngày, DexPak 6 ngày).
Chỉ định của corticoid
Corticosteroid thuộc nhóm glucocorticoid tác động đến hệ thống cơ thể theo nhiều cách, nhưng chúng được sử dụng chủ công cho các công dụng chống viêm mạnh và trong các bệnh liên quan đến công dụng hệ miễn dịch như:
– viêm khớp (tỉ dụ , viêm khớp dạng thấp ),
– viêm đại tràng ( viêm loét đại tràng và bệnh Crohn),
– hen suyễn ,
– viêm phế quản ,
– một số bệnh liên quan đến phát ban da,
– các tình trạng dị ứng hoặc viêm liên quan đến mũi và mắt.
Glucocorticoid được sử dụng để chữa trị lupus hệ thống , bệnh vẩy nến nặng , bệnh bạch huyết cầu , u lympho , ban xuất huyết giảm tiểu cầu tự phát, và mất máu tan máu tự miễn dịch . Các corticosteroid này cũng được sử dụng để ức chế hệ thống miễn dịch và chặn lại sự thải ghép ở những người đã trải qua cấy ghép nội tạng.
Fludrocortisone (Florinef), một corticosteroid đường uống có tính hệ thống mạnh được sử dụng để chữa trị bệnh Addison gây mất muối như tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh. Nó cũng được sử dụng phổ biến để chữa trị áp huyết thấp ( hạ áp huyết ) mặc dầu đây Chưa hẳn là công năng của Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA).
Hậu quả khi dừng thuốc corticoid bất ngờ
– Đau bụng
– Trầm cảm, thấp thỏm
– Giảm sự thèm ăn
– Mệt mỏi
– Đau nhức bắp thịt
– Bệnh tiêu chảy
– Chóng mặt
– Nhức đầu
– Đau khớp
Nguy hiểm nhất khi dừng thuốc corticoid bất ngờ là hội chứng suy thượng thận cấp với các thuyết trình :
– Hạ đường huyết
– Hạ natri huyết
– Tăng kali huyết
– Toan chuyển hóa
– Suy tuần hoàn ngoại vi, sốc
Thường gặp hẳn nhiên : vã mồ hôi, mệt lả, thuộc cấp lạnh, da nổi vân tím, mạch nhanh nhỏ khó bắt, áp huyết hạ, tín hiệu mất nước lâm sàng, nhịp thở nhanh, sâu, tinh thần kinh lơ mơ , ngủ gà, nếu không xử lý thời người bệnh sẽ bước vào hôn mê, tim loạn nhịp và tử vong nhanh nhẹn .
Do vậy, sau một đợt chữa trị kéo dài bằng corticoid (>2 tuần) người bệnh phải tuân hành phác đồ giảm liều dần Sau đó mới dừng hẳn thuốc.
Thuốc chống trầm cảm
Đại cương về thuốc chống trầm cảm
Các thuốc chống trầm cảm được công năng để chữa trị trầm cảm, rối loạn thấp thỏm (bao gồm bồn chồn và khiếp sợ xã hội), rối loạn khiếp sợ cưỡng chế và rối loạn stress sau chấn thương. Có hơn 20 loại thuốc chống trầm cảm bây giờ ở Úc, có thể được tạo thành 13 nhóm thuốc, dựa trên sự khác nhau về các đặc tính dược động học và dược lực học.
Có tới 2/3 số người bệnh bị trầm cảm nặng không đáp ứng với thuốc chống trầm cảm thuở đầu của họ. Sau khi bảo đảm kết luận đúng đắn , liều và thời hạn dùng thuốc Gia Công , người bệnh tuân hành chữa trị , mà vẫn không có hiệu suất cao thì người bệnh được công năng đổi thuốc. Một người bệnh được xem là không đáp ứng nếu không có sự nâng cấp sau 3 đến 4 tuần với liều thuốc chống trầm cảm thích hợp . Khoảng ¼ số người bệnh chuyển sang một thuốc chống trầm cảm thứ hai có thể thuyên giảm bệnh. Không có chứng cứ cho thấy việc đổi mới giữa các nhóm thuốc chống trầm cảm có hiệu suất cao hơn là đổi mới thuốc trong cùng một nhóm. Những công dụng không mong muốn chẳng thể dung nạp từ thuốc chống trầm cảm, như rối loạn công dụng tình dục và tăng cân, cũng có thể đòi hỏi đổi mới phác đồ chữa trị . Sự đổi mới từ một thuốc chống trầm cảm này sang thuốc chống trầm cảm khác là một thách thức thường xuyên trên lâm sàng.
Việc ngừng một thuốc chống trầm cảm cũng được công năng sau một đợt chữa trị trầm cảm trọn vẹn – thường là 6 đến 9 tháng sau khi hồi phục từ một đợt chữa trị riêng biệt . Bệnh nặng mắc thêm , phụ nữ có thai và phẫu thuật cũng có thể là những lý do để ngừng chữa trị thuốc chống trầm cảm. Có đến 1/3 số người bệnh ngừng thuốc chống trầm cảm ngay sau khi mở đầu chữa trị và chỉ một phần tuân hành chữa trị .
Ngừng thuốc chống trầm cảm
Nếu sử dụng thuốc trên 6 tuần, tất cả các thuốc chống trầm cảm đều có thiên tài gây ra hội chứng cai thuốc nếu ngừng hoặc giảm liều nhanh (có thể trừ agomelatine). Kết quả là nhiều người bệnh tin rằng thuốc chống trầm cảm gây nghiện. Trường hợp này không giống như lạm dụng và dựa dẫm thuốc gây nghiện hay ma túy. Các biểu hiện của hội chứng cai thuốc xảy ra với rất nhiều thuốc (như corticosteroid) khi sử dụng dài lâu .
Thông thường, thuốc chống trầm cảm được lời khuyên giảm liều trong ít ra 4 tuần.2 Tuy nhiên, việc ngừng thuốc bất ngờ đôi lúc chẳng thể tránh khỏi trên lâm sàng. Thời gian giảm liều cũng dựa dẫm vào nguy cơ gặp hội chứng cai thuốc của từng người bệnh , đòi hỏi của người bệnh và gắn bó ngừng thuốc, và các đặc tính của thuốc chẳng hạn như thời hạn bán thải.
Tiền sử hội chứng cai thuốc và thấp thỏm khi mở đầu chữa trị thuốc chống trầm cảm là những yếu tố dự đoán các luận điểm ngừng thuốc trong ngày mai . Một số người bệnh thấy ít tức giận mặc dầu ngừng thuốc bất ngờ , trong khi những người khác bị tác động nặng hơn. Với một số ít người bệnh , biểu hiện cai thuốc không giảm đi bằng cách kéo dài thời hạn giảm liều. Những người bệnh này có thể muốn dừng thuốc nhanh nhẹn và rút ngắn thời hạn ngừng thuốc. Nhiều người sẽ không có biểu hiện trong thế hệ đầu ngừng thuốc (có thể xem xét giảm nhanh liều) nhưng phát triển những biểu hiện nghiêm trọng trong những thời đoạn sau (khi đó việc giảm liều có thể cần chậm hơn).
Triệu chứng cai thuốc
Các biểu hiện cai thuốc thường khởi phát trong vòng từ vài giờ đến vài ngày khi mở đầu giảm liều, dựa dẫm vào đặc tính của từng thuốc chi tiết . Ngừng các thuốc ức chế tái tiếp nhận lựa chọn serotonin (SSRIs) và các thuốc ức chế tái tiếp nhận serotonin noradrenaline (SNRIs) thường có xu hướng gây ra các biểu hiện giả cúm, buồn nôn, lơ mơ , xay xẩm , mất cân bằng , cảm giác “điện giật”, thấp thỏm , tức giận , mất ngủ và và “những giấc mơ tỉnh” (vivid dreams). Những biểu hiện này có thể không hiện ra trên một số người bệnh .
Venlafaxine có liên quan đến những biểu hiện cai thuốc nghiêm trọng nhất. Paroxetine cũng gây tức giận trong khi fluoxetine hiếm khi gây ra hội chứng cai thuốc (khác nhau nếu liều dưới 40mg) do thời hạn bán thải dài của tiền chất và chất chuyển hóa có hoạt tính (khoảng 7 ngày). Ngừng thuốc chống trầm cảm ba vòng có thể gây buồn nôn, nhức đầu , đau bụng, tiêu chảy , thờ ơ , thấp thỏm , mất ngủ, và “những giấc mơ tỉnh”(vivid dreams). Thuốc chống trầm cảm 3 vòng không có thiên tài gây ra hội chứng cai thuốc với mức liều thấp khi dùng để giảm đau. Ngừng các thuốc ức chế lựa chọn monoamine oxidase (MAOIs) như tranylcypromine khác nhau gây tức giận . Nó thường gây ra khích động , dễ kích thích, rối loạn tâm cảnh , mơ, suy giảm nhận thức và đôi lúc gây rối loạn thần kinh và mê sảng.
Tái phát và tiến triển bệnh
Dừng các thuốc chống trầm cảm cũng có thể dẫn đến tái phát và làm nặng thêm bệnh thần kinh . Tái phát các biểu hiện trầm cảm (bao gồm cả ý nghĩ tự tử và tự hại bản thân) và tái phát các cơn bồn chồn và thấp thỏm nghiêm trọng đều có thể xảy ra khi giảm liều và ngừng thuốc. Các tình trạng bệnh tiến triển có thể gây ra các hành vi đe dọa tính mệnh với những người bệnh nguy cơ cao, bởi vậy , việc ngừng thuốc chống trầm cảm phải là một quyết định cần Để ý đến xem xét bởi người bệnh hoặc thường là người nhà người bệnh sau khi đã được hiểu trọn vẹn , và thầy thuốc kê đơn. Tránh ngừng các thuốc chống trầm cảm một cách bất ngờ – ngừng thuốc trong vài tuần đến vài tháng (nếu có thể) làm giảm nguy cơ tái phát
Thuốc chống động kinh
Đại cương về thuốc chống động kinh
Thuốc chữa động kinh là những thuốc có thiên tài loại trừ hoặc làm giảm tần số, chừng độ trầm trọng của các cơn động kinh, hoặc các biểu hiện thần kinh hẳn nhiên bệnh động kinh, mà không gây ngủ. Thuốc mê và thuốc ngủ cũng có công dụng chống co giật, nhưng công dụng này chỉ hiện ra sau khi người bệnh đã ngủ.
Thuốc chống động kinh cũng không cùng nghĩa với thuốc chống co giật.
Các công dụng của thuốc điều trị động kinh
Các thuốc điều trị động kinh có thể tác động theo một trong ba lý lẽ sau:
– Làm tăng dẫn truyền ức chế của hệ GABA – ergic.
– Làm giảm dẫn truyền kích thích, thường là hệ glutamatergic.
– Làm đổi mới sự dẫn truyền ion qua màng nơron do tác động trên kênh Na+ dựa dẫm điện thế, hoặc kênh Ca++ typ T.
Vì lý lẽ bệnh sinh của động kinh chưa được hoàn toàn biết rõ do đó các thuốc điều trị động kinh chỉ ức chế được các biểu hiện của bệnh chứ không dự phòng và chữa trị được bệnh. Thuốc phải được sử dụng dài lâu , dễ có nhiều công dụng không mong muốn. Do đó cần được giám sát ngặt nghèo .
Nguyên tắc dùng thuốc chống động kinh
– Chỉ dùng thuốc khi đã có kết luận lâm sàng nặng tay .
– Khởi động chữa trị bằng một thuốc. Điều này là do hai duyên do sau. Một là các thuốc chống động kinh đều cực kì độc hại hay những công dụng phụ của nó là trầm trọng nên cần giảm thiểu những công dụng chướng ngại này xuống. Thứ hai là hiệu suất cao chữa trị chỉ gặp ở 75 – 80% người bệnh mà nguy cơ phải chuyển thuốc và kết hợp thuốc là xoành xoạch có. Thế nên cần sử dụng một thuốc mở đầu để có cơ sở vật chất thuyết trình tính hiệu suất cao trong đáp ứng với chữa trị . Nếu các bạn sử dụng kết hợp ngay từ đầu, không có hiệu suất cao thì khó lòng có thể thuyết trình được thuốc nào là thuốc không công dụng .
– Không ngừng thuốc bất ngờ .
– Tăng liều dần đến liều đáp ứng . Với một thuốc chống động kinh bất kỳ , các bạn chỉ bật nguồn với một liều cơ sở vật chất ở nồng độ hiệu dụng tức là liều thấp nhất mà thuốc có công dụng . Tránh dùng liều cao ngay từ đầu vì sẽ gây ra độc hại nghiêm trọng và khó có thể ngừng thuốc khi bị dựa dẫm , nhất là các thuốc dòng an thần như phenobarbital và benzodiazepine. Tính độc hại nghiêm trọng đến mức có khi người bệnh lại bị một bệnh khác còn nghiêm trọng và cấp tính hơn cả động kinh do công dụng độc hại của thuốc chữa trị gây ra. Các công dụng phụ nguy khốn bao gồm dị ứng, viêm gan nặng nề, giảm sản tuỷ, giảm thiên tài đông máu. Thời gian tăng liều thuộc cấp thể trạng người bệnh , chừng độ cơn động kinh trong đó thời hạn tăng được lời khuyên là không ngắn dưới một tuần và cũng không nên dài quá hai tuần. Liều đáp ứng là liều có công dụng chặn lại cơn động kinh xảy ra.
– Uống đủ ngày và không được dừng một hôm nào dù đó là một ngày hay thậm chí là chỉ một lần uống thuốc trong ngày. Điều này quyết định đến nồng độ hiệu dụng của thuốc trong máu. Chỉ cần bỏ một lần không uống vì bất kỳ lý do gì đều có thể làm giảm nồng độ dưới ngưỡng cơ sở vật chất của thuốc. Và bệnh động kinh có nguy cơ bị tái phát với chừng độ nặng hơn, cơn mau hơn. Điều này nguy khốn tới mức nếu không chữa trị thì bệnh có thể sẽ đáp ứng với chữa trị về sau nhưng nếu bỏ thuốc giữa chừng thì có thể gây ra kháng với thuốc chữa trị .
– Cấm uống rượu trong quá trình dùng thuốc.
– Chờ đợi đủ thời hạn để thuyết trình hiệu suất cao của chữa trị :
+ Vài ngày với ethosuximid, benzodiazepin.
+ Hai ba tuần với phenobarbital, phenytoin.
+ Vài tuần với valproic acid.
– Hiểu rõ các công dụng phụ, công dụng không mong muốn của từng thuốc để theo dõi kịp thời.
– Nếu có thể, đánh giá nồng độ của thuốc trong máu khi cần.
Vấn đề ngừng thuốc chống động kinh
– Phải giảm thuốc dần dần và không dừng thuốc bất ngờ . Thường thì sẽ thực hiện ngừng thuốc sau 2 năm chữa trị mà không thấy có một cơn động kinh nào tái diễn. Trước khi ngừng hẳn thuốc phải có thời hạn giảm liều thủng thẳng , kéo dài trong khoảng 3 – 6 tháng. Nếu ngừng thuốc bất ngờ sẽ gây động kinh tái diễn, động kinh hiện ra mau hơn và cả động kinh kháng trị. Vì vậy không được dừng thuốc bất ngờ . Khi giảm liều mà có cơn động kinh hiện ra thì phải tiếp diễn chữa trị động kinh trong tối thiểu 2 năm tiếp theo tính từ thời khắc dùng lại này.
– Khi thay thuốc cần có thời đoạn giao thoa, sử dụng đồng thời hai thuốc với giải pháp : tăng dần liều thuốc mới và giảm dần liều thuốc cũ tiến tới chấm dứt hoàn toàn loại thuốc không hiệu suất cao này. Không được bất ngờ thay thuốc mới hoàn toàn vì như thế làm giảm nồng độ thuốc cũ rất nhanh và như thế động kinh có nguy cơ không đáp ứng với thuốc mới.
Copy ghi nguồn TrungTamThuoc.com
Link Post bài viết :Cảnh báo: những nhóm thuốc nguy khốn nếu ngưng dùng thuốc bất ngờ
Tài liệu tham khảo
1. https://www.dumblittleman.com/stopping-steroids-abruptly/
2. https://www.medicinenet.com/corticosteroids-oral/article.htm
3. Suy thượng thận cấp; Bệnh viện Nhi Trung ương.
4. CHIẾN LƯỢC CHUYỂN ĐỔI VÀ NGỪNG THUỐC CHỐNG TRẦM CẢM; Hội dược bệnh viện TP. Hà Nội
5. https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=14&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwj5kZ_v1s7cAhUHUN4KHYu8BWw4ChAWMAN6BAgHEAI&url=http%3A%2F%2Fdulieu.tailieuhoctap.vn%2Fbooks%2Fy-duoc%2Fduoc%2Ffile_goc_783909.pdf&usg=AOvVaw3I-Eqz2CaF9lJgBy607DiR
6. Sử dụng thuốc chống động kinh sai, hại hơn không dùng; Medlatec
Item :379
Ngừng sử dụng một số loại thuốc đột ngột có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như: Hội chứng cai thuốc, bệnh tái phát và tiến triển rầm rộ hơn
