Đại cương về bệnh tim la
Bệnh tim la là bệnh lây truyền qua đường tình dục ( STD ) do nhiễm vi khuẩn có tên Treponema pallidum gây ra . Giống như các bệnh STD khác, tim la có thể lây lan qua bất kỳ loại tiếp xúc tình dục nào. Bệnh tim la cũng có thể lây lan từ người mẹ bị nhiễm sang bào thai khi mà mang thai hoặc lây cho con vào lúc sinh.
Bệnh tim la đã được biểu đạt trong nhiều thế kỷ. Nó có thể gây thương tổn vĩnh viễn cho các cơ quan khác nhau nếu không được chữa trị đúng cách.
Nguyên nhân gây bệnh tim la
Tác nhân gây bệnh
Bệnh gây nên do xoắn khuẩn nhạt có tên công nghệ là Treponema pallidum. Xoắn khuẩn tim la là vi khuẩn yếu, ra ngoài thân thể nó chỉ sống được vài giờ, chết lập cập ở nơi khô; ở nơi ẩm thấp có thể sống được hai ngày, có thể sống rất lâu ở nhiệt độ lạnh. Ở 560C chết trong vòng 15 phút. Nhiệt độ phù hợp là 370C. Xà phòng và các chất sát khuẩn có thể diệt được xoắn khuẩn trong vài phút.
Cách lây truyền
Xoắn khuẩn thâm nhập vào thân thể người lành qua giao phối đường âm đạo, đường lỗ đít hoặc đường miệng. Ngoài ra bệnh có thể lây gián tiếp qua các đồ dùng, thiết bị bị nhiễm xoắn trùng. Lây qua các vết xước trên da –niêm mạc khi thầy thuốc tiếp xúc mà không duy trì . Lây do truyền máu: truyền máu hoặc tiêm chích mà bơm kim tiêm không vô khuẩn. Lây từ mẹ sang con, thường sau tháng thứ 3 của thai kỳ và gây bệnh tim la bẩm sinh.
Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh tim la
Nhiễm trùng tim la , khi không được chữa trị , tiến triển qua các giai đoạn lâm sàng khác nhau với các dấu hiệu và triệu chứng đặc trưng . Sau lần nhiễm trùng trước tiên , các triệu chứng thường phát triển vào khoảng 21 ngày sau khi bị nhiễm trùng, nhưng chúng có thể sinh ra ở bất kỳ thời gian nào từ 10 đến 90 ngày sau khi bị nhiễm trùng.
Bệnh tim la thời kỳ I
Giai đoạn trước tiên , hoặc sơ cấp, của bệnh tim la được đặc trưng bởi sự sinh ra của một vết loét không đau được gọi là săng (chancre). Vết đau này phát triển tại vị trí nhiễm trùng và thường trơ trọi . Một chancre thường cứng và tròn. Đôi khi, nhiều chancres có thể có mặt. Các chancre chứa các vi khuẩn lây truyền và khi mà đang có biểu đạt đau, tình trạng này rất dễ lây . Bất kỳ tiếp xúc nào với chancre đều có thể lây truyền . Ví dụ: nếu chancre nằm trong miệng, thậm chí hôn có thể lây lan bệnh. Chancre kéo dài khoảng 3 đến 6 tuần và Tiếp đến thường tự mất tích . Việc sử dụng bao cao su cũng có thể không ngăn ngừa sự lây lan của bệnh nếu chancre nằm trên một khoanh vùng của thân thể không được bao phủ bởi bao cao su.
Bệnh tim la thời kỳ II
Nếu tim la sơ cấp không được chữa trị , tim la thứ phát có thể phát triển . Giai đoạn này của bệnh thường xảy ra hàng tuần đến vài tháng sau giai đoạn trước tiên . Bệnh tim la thứ phát được đặc trưng bởi phát ban da thường không ngứa và có thể dễ bị nhầm lẫn với phát ban do các bệnh khác gây ra. Nó có thể sinh ra trên hầu như bất kỳ phần nào của thân thể , bao gồm các vết loét trong miệng, âm đạo hoặc lỗ đít . Các phát ban của bệnh tim la thứ phát thường được tìm thấy trên lòng bàn tay và lòng bàn chân , đấy là không bình thường đối với hầu hết phát ban. Ở một số người, phát ban có thể nhẹ và không được chăm chú . Các mảng da màu xám hoặc trắng nổi lên, được gọi là bệnh lactic, cũng có thể phát triển , khác nhau ở những vùng ấm và ẩm của thân thể như nách, miệng hoặc háng.
Trong tim la thứ phát, nhiễm trùng đã lan rộng khắp thân thể , vì vậy các triệu chứng khác có thể thúc đẩy đến các biểu đạt trên da. Sốt, sưng các hạch bạch huyết, mệt mỏi , sụt cân, rụng tóc, nhức đầu và đau nhức thớ cơ đều đã được công bố trong giai đoạn thứ phát của bệnh tim la . Những triệu chứng này sau cuối sẽ giảm dần, nhưng nếu giai đoạn thứ hai của nhiễm trùng không được chữa trị , nhiễm trùng có thể tiến triển thành tim la thời kỳ III.
Bệnh tim la thời kỳ III
Sau khi các triệu chứng của tim la thứ phát mất tích , nhiễm trùng vẫn tiềm ẩn trong thân thể nếu không được chữa trị . Khoảng 15% người bị nhiễm và không được chữa trị sẽ tiếp diễn phát triển giai đoạn ba của bệnh tim la , có thể xảy ra từ 10 đến 20 năm sau lần nhiễm trước tiên . Bệnh tim la giai đoạn III được đặc trưng bởi thiệt hại cho bất kỳ số lượng các hệ thống cơ quan và thậm chí có thể gây tử vong . Bệnh tim la giai đoạn III có thể gây thương tổn não, dây thần kinh , mắt, tim, huyết mạch , gan , xương và khớp. Các triệu chứng có thể nảy sinh từ giai đoạn cuối của bệnh tim la bao gồm các luận điểm về đi lại , mất dần nhãn lực , mất trí nhớ , tê liệt và những thay đổi trong công dụng thần kinh .
Bệnh tim la sơ sinh hoặc bẩm sinh
Bệnh tim la không được chữa trị ở thiếu nữ mang thai dẫn đến tử vong của thai nhi lên đến 40% thiếu nữ mang thai bị nhiễm bệnh (thai chết hoặc chết ngay sau khi sinh), chính vì như thế tất cả thiếu nữ mang thai nên được xét nghiệm tim la trong lần khám thai trước tiên . Xét nghiệm chắt lọc thường được lặp lại trong ba tháng cuối của thai kỳ. Nếu trẻ sơ sinh bị nhiễm sinh ra và sống sót , chúng có nguy cơ bị các luận điểm nghiêm trọng bao gồm co giật và chậm phát triển . May mắn thay, tim la trong thai kỳ là chữa trị được.
Điều trị bệnh tim la
Điều trị bằng Penixilin
Tùy theo bệnh tim la mới mắc hay đã mắc lâu mà áp dụng phác đồ phù hợp .
– Điều trị tim la thời kỳ I áp dụng 1 trong 3 phác đồ theo thứ tự ưu tiên :
+ Benzathin penixilin G, 2.400.000đv tiêm bắp sâu liều độc nhất vô nhị , chia làm 2, mỗi bên mông 1.200.000đv, hoặc
+ Penixilin procaine G: tổng liều 15.000.000đv. Mỗi ngày tiêm 1.000.000đv, chia 2 sáng 500.000đv, chiều 500.000đv, hoặc
+ Benzyl penixilin G hòa tan trong nước. Tổng liều 30.000.000đv. Ngày tiêm 1.000.000đv chia làm nhiều lần, cứ 2-3h tiêm 1 lần, mỗi lần 100.000 – 150.000đv.
– Điều trị tim la II sơ phát, tim la kín sớm: áp dụng 1 trong 3 phác đồ theo thứ tự ưu tiên :
+ Benzathin penixilin G: tổng liều 4.800.000đv tiêm bắp sâu, trong 2 tuần liên tục . Mỗi tuần tiêm 2.400.000 đv, chia làm 2, mỗi bên mông 1.200.000đv, hoặc
+ Penixilin procaine G: tổng liều 15.000.000đv. Mỗi ngày tiêm 1.000.000đv, chia hai mũi, sáng 500.000đv, chiều 500.000đv, hoặc
+ Benzyl penixilin G hòa tan trong nước. Tổng liều 30.000.000đv. Ngày tiêm 1.000.000đv chia làm nhiều lần cứ 2 – 3h tiêm 1 lần, mỗi lần 100.000 – 150.000đ.v.
+ Nếu dị ứng với penixilin thì thay thế bằng: tetracyclin 2g/ngày x 15 ngày hoặc erythromycin 2g/ngày x 15 ngày.
– Điều trị tim la II tái phát, thiếu nữ có thai, tim la III, tim la kín muộn, tim la bẩm sinh muộn ở người lớn. Áp dụng một trong ba phác đồ theo thứ tự ưu tiên :
+ Benzathin penixilin G, tổng liều 9.600.000đv, tiêm bắp sâu trong 4 tuần liên tục . Mỗi tuần tiêm 2.400.000đv, chia làm 2, mỗi bên mông 1.200.000đv, hoặc
+ Penixilin procaine G: Tổng liều 30.000.000đv. Mỗi ngày tiêm 1.000.000đv, chia 2 lần, sáng 500.000đv, chiều 500.000đv, hoặc
+ Benzyl penixilin G hòa tan trong nước. Tổng liều 30.000.000đv. Ngày tiêm 1.000.000đv chia làm nhiều lần, cứ 2 – 3h tiêm 1 lần, mỗi lần 100.000 – 150.000đv.
+ Nếu bệnh nhân dị ứng với penixilin có thể thay thế bằng tetracyclin 2g/ngày trong 15 – 20 ngày. Phụ nữ có thai dùng erythromycin 2g/ngày trong 15 – 20 ngày.
– Điều trị tim la bẩm sinh:
+ Đối với tim la bẩm sinh sớm trẻ < 2 tuổi:
Nếu dịch não tủy bình thường : benzathin penixilin G 50.000đv/kg khối lượng , tiêm bắp liều độc nhất vô nhị .
Nếu dịch não tủy thất thường : benzyl penixilin G 50.000đv/kg khối lượng tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp 2 lần/ngày trong 10 ngày hoặc procain penixilin G 50.000đv/kg khối lượng tiêm bắp trong 10 ngày.
+ Đối với tim la muộn (trẻ > 2 tuổi): benzyl penixilin G 20.000 – 30.000đv/kg/ngày tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp chia 2 lần, trong 14 ngày.
Nếu bệnh nhân dị ứng với penixilin: erythromycin 7,5 – 12,5mg/kg, uống 4 lần/ngày trong 30 ngày.
Copy ghi nguồn TrungTamThuoc.com
Link Post bài viết :Bệnh tim la : nguyên cớ , triệu chứng và chữa trị
Tài liệu tham khảo
- Hướng dẫn chẩn đoán và chữa trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục ; Bộ y tế (2013).
- Syphilis in Women; https://www.medicinenet.com/syphilis_in_women_overview/article.htm#what_are_the_potential_complications_of_syphilis
Item :220
Bệnh giang mai là bệnh lây truyền qua đường tình dục ( STD ) do nhiễm vi khuẩn có tên Treponema pallidum gây ra, có thể lây lan qua tiếp xúc tình dục
